Waeyén-tins
Li waeyén-tins aschoûtez lu (on dit eto : l' ahan, l' erî-såjhon, li Sint-Rmey)[1] [2], c' est l' troejhinme såjhon d' l' anêye, k' atake li 21 di setimbe et-z esse houte li 20 di decimbe (e l' Dimeye-Bole Bijhrece, ådzeu do Tropike del Crantche).
Les moes ki sont sol waeyén-tins, c' est l' fén do moes d' setimbe, la k' esté est houte, li moes d' octôbe, di nôvimbe, et les deus prumîs tîces do moes d' decimbe, la k' l' ivier kimince.
L' atuze do waeyén-tins dins l' tuzance walone
candjîNén pus kel bontins, li waeyén-tins n' esteut rsintou come ene såjhon a pårt, did la, li cåkêye di nos, inte di zels on calcaedje do francès (otone).
L' atuze do waeyén-tins come såjhon a shuvou li scolaedje obligatwere e francès, la k' prumires sacwès a-z aprinde esteut l' no des cwate såjhons.
-
dreve di faws e waeyén-tins
-
clairisse e waeyén-tins
Sacwants grands moumints do waeyén-tins el Walonreye
candjîe l' meteyo
candjî- l' esté Sint-Mårtén
- les prumirès djalêyes
- kécfeye les primirès nives
e l' nateure
candjî- li disfouyåjhe des åbes.
- li boerlaedje des ciers
- les tchesses
- l' eralaedje des voyaedjants oujheas
- li codaedje des tchampions des bwès (boloes)
- les purnales sont bounes po fé del likeur di fordene
dins les cinses
candjî- li soyaedje des waeyéns
- li råyinne ås crompires et ås betråles
- li codåjhe des pemes et des poeres
- payaedje des trecins et des ôtes louwaedjes (al Sint-Rmey)
- li côpaedje des mayisses po fé des silos
dins l' societé
candjî- les fiesses del Walonreye
- li fiesse del kiminålté Walonreye-Brussele
- les batemes di studiants
- les scoles (ki l' rintrêye est al fén d' l' esté)
dins li rlidjon crustinne
candjî- l' ewoeye del Tossint (divnowe li fiesse payinne d' Alowine, ki rshonne al viye uzance des grigne-dints
- li fiesse del Tossint
- li djoû des åmes
-
cawoûtes pol fiesse d' Alowine
-
efants tournant po l' alowine
-
aite e l' Tossint
-
passêye do djoû des åmes
Li waeyén-tins dins les belès-letes e walon
candjîSerge Fontinne el discrît insi dins s' roman Colas l' bracnî:
Li waeyén-tins, ene des pus plaijhantès såjhons po les payizans d' l' Årdene. C' est come on dvant-gosse do paradis. Li doûceur do moes d' awousse si mareye foirt bén avou l' rén-a-fé. Rén ou cåzu rén: mode ses vatches å matén et al nute, pu bernike. Les djoûs passèt come vacances å solea.
Hårdêye difoûtrinne
candjî- Pådje sol waeyén-tins (so l' Aberteke)
Sourdants & pî-notes
candjî- ↑ Po les pondants et les djondants, loukîz el notule A.L.W. 3. 102 ey el mape 3. 33 (p. 187) ki dene eto li rfrancijha «otone»
- ↑ "erî" est aprume èn adviebe nén candjåve (come dins l' francès "roue avant"), les cogne "erire-, arîre-" vinèt do francès "arrière" prins come èn addjectif acoirdé avou såjhon, mot lu-minme francijhî e "sêzon")