Rowe (di veye)
Ene rowe, dins en veye, c' est ene voye avou des måjhons sol dilé.
Motlî candjî
Ene pitite rowe si lome ene rouwale; co pus ptit, c' est ene rouwalete.
Li mwaisse rowe di sacwants viyaedjes si loméve li "tchinrowe" (tchimin-rowe et nén tchén-rowe), si ele esteut on cnoxhou tchmin, boutans, k' aléve so ene grande veye. Asteure on-z eployreut purade "grand-rowe" on calcaedje do francès "grand-rue".
Les lådjès rowes d' ene veye, sovint avou des åbes sol costé, si lomént divinltins "strêye" (Feronstrêye a Lidje) mins asteure, purade "avnowe" (noûmot).
El toponimeye candjî
Les mots "rowe" et "rouwale" rivnèt toplin dins les nos d' plaeces del Walonreye.
Eployaedje do mot "rowe" dins les viyaedjes candjî
Li mot n' esteut waire eployî dins les viyaedjes, la k' on djheut purade "voye di..." avou l' viyaedje ou l' hamtea shuvant.
Metans, po Transene : Voye di Viyance, Voye di Smu, Voye di Stegne, Voye di Mirwå. Mins, li mot "voye" va eto po des tchmins sins måjhone (todi a Transene : voye di Libin, voye di Lesse, voye di Rdû, voye do molén.
Dispu les grands rebanaedjes di 1977, on-z a disbatijhî les "voye di..." avou l' no d' on viyaedje del minme intité. Metans : on n' pleut nén aveur 2 "voye di Viyance" dins l' comene di Libin : ene ås Libins minme, ey ene a Transene.
Gn a eto des ancyins d' voye k' ont stî rbatijhîs cwand on-z î a basti. Todi a Transene : Li "voye di Smu" a divnou "Rue nouvelle", li voye di Mirwå "rue des hêtres", li voye di Stegne "rue de la colline", li voye di Viyance "rue de la chapelle". Mins gn a pont yeu di rlomaedje espontané e walon, a pårti des nos francès oficires.
Li mot "rue" a eto stî dné a des nos d' plaeces ki n' avént nén c' no la. Metans "al Vozale" a Durnale a vivnou "rue d' Al Vozale". A Fosse-li-Veye "al Vå" a divnou "rue al val", riwalnijheye po les plakes e walon "reuwe A l' Vau".
Portant, di tenawete, on wåde l' emantchaedje walon. Metans a Welin : "Au boni" (å bounî).
Plakes di rowes e walon candjî
Sacwants viyaedjes ont des plakes di rowes e walon :
...
-
Plake e walon avou l' mot "rowe" (disfondowe "reuwe") -
Plake di rowe a Welin, ki wåde l' emantchaedje walon (sins l' mot "rowe") -
plake "el Tchinrowe" a Måmdey
