Vuzlêye cossoune

Ene vuzlêye cossoune ou doûce cossoune (on pôreut dire eto : sounante cossoune ou mole cossoune) (e francès : consonne sonore ou voisée; e-n inglès voiced consonant; e neyerlandès : zachte medeklinker, gestemde medeklinker, stemhebbende medeklinker; ezès romans lingaedjes : sonora), c' est ene cossoune ki s' prononce tot fjhant aler les coides del vwès.

Asteme ! l' atuze inglesse di «soft consonant», li ratournaedje mot po mot di "doûce cossoune", vout dire ôte tchoi.

Les vuzlêyès cossounes sont l' årvier des divuzlêyès cossounes.

Vuzlêyès cossounes do walon

• b (respond al dure cossoune p)
• z (respond å son S, rindou pa les scrijhas ss, s, c & ç)
• d (respond al dure cossoune t)
• dj (respond al dure cossoune tch)
• v (respond al dure cossoune f)
• g (scrijhas "g" & "gu", ki respondèt å son k, rindou pa les scrijhas k & c)
• jh (respond al betchfesseye cossoune xh)
• j (cåzu nén eployeye e rfondou walon, et ki respond al dure cossoune ch)
• axh-låte (cossoune rålmint prononceye e sacwants accints do walon el Walonreye måmdiyinne, ki respond å prononçaedje d' ene doûce cossoune ixhlåtêye)

Cossoune vijhene po sacwants rîles:

• r (respond a l)

Piceure d' ortografeye a vey avou les vuzlêyès cossounes e walon

Divuzlaedje des doûcès cossounes å coron

Loukîz a : adeurixhmint des cossounes å coron

Li passaedje do prononçaedje /d/ => /t/ dins on mot come /gade/ si lome : adeurixhmint ou divuzlaedje des doûcès cossounes å coron. C' est ene piceure di tote li Walonreye, apus k' après l' payis tchampnwès, so Smwès.

Loukîz k' e neyerlandès, pol minme sacwè, on candje di scrijha:

druif <> druiven (roejhén, roejhéns)

Divuzlaedje des doûcès cossounes do dierin pî des addjectifs femrins pluriyals metous padvant

Loukîz cial

Mins cist atåvla la del grosse croejehte da Hendschel n' a nén stî ritnou e rfondou walon après 2000. Come po les sustantifs a cloyowe sillabe å coron, li scrijhaedje del cossoune ni candje nén.

des rodjès vweteures; des longuès droetès voyes.

Li prononçaedje zero-cnoxheu est adeuri : /dɛ ʀɔʧɛ vwɛtø:ʀ/ ...

Alondjmint otomatike do prononçaedje des voyales I, U & OU divant les vuzlêyès cossounes

L' alondjmint otomatike do prononçaedje des voyales I, U & OU si fwait divant les doûcès cossounes ou vuzlêyès cossounes:

• live => /lîf/ (fr: [livre & lièvre])
• soude => /soût/ (fr: [sourde & sourdre])
• Lidje => /lîtch/
• shuve => /chûf/
• liberté => /lîbèrté/ (prononçaedje corant a Lidje)
• uzer, aduzer, vuze => /ûzé/ /adûzé/ /vûs/
• teribe => /tèrîp/ ((prononçaedje corant a Nameur)

Po cisse fonccion la, R si codût come ene doûce cossoune

• cure => /kûr/
• boure, moure => /boûr/ /moûr/
• shure => /sûr/

E rfondou walon, on-z a profité di cist otomatisse la po disfafloter ces voyales la metowe e-n ene sifwaite plaece.

HDs

• Fi sol djåspinreye "Berdelaedje" so les noûmots pol rindjmint des cossounes (e walon)
• Waibe so l' atuze di "soft consonant" e l' inglès et dins les ôtes lingaedjes (e-n inglès)
• Waibe so l' atuze di "soft consonant" e neyerlandès (e-n inglès)