Axh-låte
L' axh-låte, c' est on son ki s' prononce tot rasserant l' air cwand ele passe divins l' gozî. On pôk come cwand on vout ndè fé rexhe on raetchon.
L' axh-låte, c' est ene vuzlêye cossoune (ki fwait aler les coides vuzreces), li dvuzlêye cogne, c' est l' ixh-låte.
L' axh-låte si scrît «χ» e l' Alfabet fonetike eternåcionå.
Egzimpes di prononçaedje
candjî
L' axh-låte e walon
candjîOn trouve sacwants prononçaedjes axh-låtés dins l' walon do payis d' Måmdey.
E-n Ovîfa, et a Zôrbrôte, les mots ki s' prononcèt axh-låtés sont mo råles.
Onk di zels : roxhler (ranler, respirer tot djemixhant, po onk ki va mori). Loukîz e motlî d' Ovîfa p. 58.
Après Waime et Måmdey, li prononçaedje axh-låté est pus corant. Mins c’ est todi ådvins ou å coron des mots. Måy å cminçmint.[1]
On l' pout rescontrer sol Hôte Årdene, disk' a Derbu (a Tohogne, todi). I shonne k' i fouxhe pus corant après les voyale «a» et «o», adon ki l' minme cåzeu prononçreut ixh-låté après «i».[2]
Asteme ! Dins l' ALW, li notåcion "χ" est eployeye po l' ixh-låte ![3]
Dins les ôtes lingaedjes
candjîIl est bén cnoxhou e l' almand (achtung), ey e l' arabe (Xhadija).
Sourdants
candjî- ↑ Manfred Lejoly, Li Rantoele l° 58, esté 2011.
- ↑ Shoûtez lu dins èn eredjistrumint del fåve do vî vî tins «Li bijhe et l' solea» ratournêye pa Jean-Pol Pirson avou l' accint d' Tohogne pol Djåzant atlasse éndjolike des lingaedjes di France et d' avår la.
- ↑ (metans po schaerfon, ALW 8 129, ci prononçaedje la est dné po Francortchamp, Li Gléjhe, Faimonveye, Li Grande Haleu, Li Viye Såm, Bihin, Bovgnî, El Rubiveye et Tchevron).