Poye

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « Poye », loukîz cial.

Loukîz a : «poytreye (discramiaedje)»

Li poye et l' cok, c' est ene sôre d' oujhea ki n' vole nén foirt lontins. Il a stî aclevé pol prumî côp e l' Azeye nonnrece do costé do Pakistan, di l' Inde u do Vietnam diviè li 10inme meynaire divant Djezu-Cri.

Sincieus no d' l' indje : Gallus gallus

Famile : Glinacîs

Nombe

Les poyes (avou les polets d' poytreye), c' est l' biesse k' i gn a l' pus sol Daegne (a pô près 19 miyårds e 2011).

Motlî

Oû d' poye (hintche) et oû d' poyete (droete)

Li frumele si lome ene poye (on dit eto : ene glene) et l' måye on cok. Ene poye ki keuve si lome ene covresse. Les djonnes si lomnut poyons. On djonne cok si lome on cokea. Ene djonne poye si lome ene poyete.

Les poyes sont-st aclevêyes dins des poyîs (dirî les måjhones) u des poytreyes (pus grands bastimints). Li ci k' endè tént bråmint si lome on poytî. Les poyons ki crexhnut ladvins divnèt des polets so moens di deus moes.

Ene boune poye pond èn oû tos les djoûs, mins purade cwand les djoûs crexhnut. E-n ivier, ele pout wayimer.

Dins l' elvaedje modiene des poyes (li poytreye), tchaeke sôre di produccion est aclevêye a pårt. Dabôrd i gn a :

• les cinses grand-parintreces avou leu-z acovoe
• les cinses parintreces avou leu-z acovoe
• les poytreyes di poyes poneuses
• les poytreyes di polets

Prodûts et sôres d' aclevaedje

årtisse tinant ene mere ås poyons

• pol tchå
  • polet d' poytreye
  • polet d' cinse
  • tchapon
• po les oûs
  • di poye ponresse (oûs d' poytreye)
  • poye di poyî (oûs d' cinse)
  • mere ås poyons (poye parintrece) avou les coks, et k' les oûs sont acovés.

Raeces di poyes

• li poye årdinwesse (raece di l' Årdene et des Årdenes francesses)
• li poye arawcane (raece vinant do Tchili ki pond des bleus oûs)
• li poye di Maranse (raece francesse)

Maladeyes des poyes

Loukîz a : Pådje tote seule

Hårdêye divintrinne

• polet d' poytreye
• aclevaedje di poytreyes
• Maladeyes des poyes