Vietnam

Li France ocupa tot l' Vietnam e 1884, po ndè fé ene colneye come pårteye di l' Indochine. Tins del deujhinme guere daegnrece, li Djapon tchessa les francès et s' rinde mwaisses do Vietname (et di tote li redjon). Al fén del guere, les vietnamyins declarèt leu-z indepindince e 1945; mins nerén li France, avou l' aidance des Estats Unis, saye di rprinde li contrôle di l' ancyinne colneye. S' eshût ene guere inte li Vietnam eyet l' France, li guere d' Indochine, ki finirè-st e 1954 avou l' batreye di Ðiện Biên Phủ; li France k' a pierdou l' guere, si rsaetche do payis; mins al conferince di Djeneve, li payis est pårti e deus, timporairmint; a bijhe li teritwere contrôlé påzès comunisses, a nonne li teritwere contrôlé påzès foices siconte-comunisses.

E djun 1956, gn åreut dvou awè des eleccions djeneråles po reyunifyî l' payis. Mins li govienmint do sud Vietnam da Ngo Dinh Diem, sotnou pås Estats Unis, refuza del fé, peu k' ele soeyexhe wangnêyes påzès comunisses gråces al popularité da Ho Chi Minh.

L' aidance economike et militåre des Estats Unis å Sud-Vietnam crexha tot åd dilong des anêyes 1960, po sayî d' bate les comunisses dins l' guere inte li sud eyet l' nôr do payis. Mins nerén, l' årmêye estazunyinne si rsaetcha do payis e 1973, et deus anêyes pus tård l' årmêye do Nôr-Vietnam prinda les dierinnès veyes do Sud-Vietnam, finixhant-st insi li reyunifiaedje do payis. Li guere fijha 3.800.000 moirts, eyet des distrujhaedjes economikes ey ecolodjikes k' ont co des consecwinces des dijhinnès d' anêyes pus tård.

Politike

Li Vietnam est ene republike. Li droet d' vôte est acoirdé a tot citweyin di pus di 18 ans. Li prezidint est li tchîf di l' Estat, dismetant kel prumî minisse est li tchîf do govienmint. Li prezidint est nomé på pårlumint. Trần Đức Lương est prezidint do payis dispoy li 24 di setimbe 1997.

Li sistinme djudiciåre est fondé sol droet francès eyet so les teyoreyes comunisses. Li pouvwer ledjislatif est egzercé pa ene seule tchambe, compôzêye di 450 sidjes ranovlés tos les 5 ans.

Li lingaedje oficir, li vietnamyin, si scrît oficirmint avou l' alfabet latén, et çoula dispoy 1918. Li sistinme di romanijhaedje eployî si lome quốc ngữ; c' est onk des råles lingaedjes d' Estrinme Oryint a aveur discandjî des caracteres chinwès viè l' alfabet latén.

Provinces

Li Vietnam est pårti e 58 provinces et 3 municipålités. Les 58 provinces sont:

An Giang, Bắc Giang, Bắc Kạn, Bạc Liêu, Bắc Ninh, Bà Rịa-Vũng Tàu, Bến Tre, Bình Định, Bình Dương, Bình Phước, Bình Thuận, Cà Mau, Cần Thơ, Cao Bằng, Đắc Lắc, Đà Nẵng, Đồng Nai, Đồng Tháp, Gia Lai, Hà Giang, Hải Dương, Hà Nam, Hà Tây, Hà Tỉnh, Hòa Bình, Hưng Yên, Khánh Hòa, Kiên Giang, Kon Tum, Lai Châu, Lâm Đồng, Lạng Sơn, Lào Cai, Long An, Nam Định, Nghệ An, Ninh Bình, Ninh Thuận, Phú Thọ, Phú Yên, Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Quảng Ninh, Quảng Trị, Sóc Trăng, Sơn La, Tây Ninh, Thái Bình, Thái Nguyên, Thanh Hóa, Thừa Thiên-Huế, Tiên Giang, Trà Vinh, Tuyên Quang, Vĩnh Long, Vĩnh Phúc, Yên Bái.

Et les troes municipålités:

Hải Phòng, Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh (Sài Gòn)

Djeyografeye

Mape do Vietnam

Li Vietnam est on payis d' Azeye do sudess, avou pus di 3.000 kilometes di coisses sol golfe di Taylande, li golfe do Tonkin, eyet li mer di Chine; et des frontires avou li Chine, li Lawosse eyet li Cambodje. Il a-st ene fôme di lete S, lådje å nôr (600 km) ey å sud (400 km) et foirt sitroet å mitan (50 km - province di Quảng Bình); si stindêye est di 332.698 km² avou 4.200 km² d' aiwes teritoriåles; li pus longowe distance inte li nôr eyet l' sud est di 1.650 km.

A nonne do payis, li climat est tropicå, dismetant k' a bijhe c' est on climat di mousson; li såjhon des plouves kimince al mi-may et fini al mi-setimbe. Li crouweu moyene est di 84% so l' anêye. Les plouves sont di 120 a 300 cintimetes so l' anêye; eyet les timperateures varièt di 5 °C a 37 °C so l' anêye.

Li mont Ngoc Linh, 3.143 metes hôt, est li pont l' pus hôt do payis.

Economeye

Djins

Culteure

**fiesses**
Date	No e walon	No so plaece	Rimåkes
1î d' djanvî	Novelan	Tết Tây
mi-djanvî ou cmince di fevrî	Novelan chinwès lunaire	Tết Nguyên Đán	fiesse so cwate djoûs, li dierin di l' anêye di dvant et les troes prumîs del novele anêye
30 d' avri	Djoû del liberåcion	Ngày Giải Phóng	Prijhe di Saigon e 1975
2 d' setimbe	Djoû d' l' indepindince	Quốc Khánh