Noer Boton (gazete)

gazete e walon k' a parexhou di 1971 a 1983, pu raviker e 2023
(Redjiblé di Li noer boton (gazete))

Nwêr Boton

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « Noer boton », loukîz cial.
Coviete do prumî limero

Li Noer Boton (ki si scrijheut Nwêr Boton), c' esteut ene gazete e walon askepieye e 1971 pal Coirporåcion des Romans Scrijheus avou l' aidance des Relîs Namurwès.

Ele s' a djoké e 1983, å limero 116, ey esse replaeceye på Såverdea.

Elle a raviké e 2023, avou come tite «Lë Noer Boton», a môde di troemoetî, après l' «moirt» do «Sauvèrdia» e 2022.

3 limeros

Esplikêye do tite

candjî

Li no vént d' ene pûnicion des mwaisses di scole po les efants ki djåzént e walon.

Come ça sôrtixheut e noer et blanc, gn aveut on gros noer boton avou cwate trôs so on fond djaene-cocu.[1]

Istwere

candjî
Lë Nwêr Boton à vèyu l’ djoû à Auve lë 27 sètimde 1969. Lucien Léonard présidint dès Rèlis Namurwès èt l’ doyén Gids d’Auve, on yë è l’ëdéye dè mète së pîds one soce dë scrîjeûs walons dè l’ « Brabant Wallon » : dès Brèdonîs. Dj’èsto onk dès scrîjeûs quë l’on pwârté à batème ; quéquefîye lë seûl avou Jean-Jacques Gaziaux, quë vëke co audjoûrdë. Së r’vasî, c’èstot « rén sins pwin.ne. » Lë prëmî scrîjadje dè l’ nëmèrô onk : c’èst më quë l’a scrît.
Le prëmis présëdint : Jules Flaba dè Rou-Merwè, (Roux-Miroir),le sècrètaîre Marcel Evrard dè Saut-Monsieû-Djame (Sart Mèsîre Guillaume)
Ël à drovë sès pâjes à tote one chîléye dë scrîjeûs d’amon nos-ôtes dëvant dè yèsse rëprins pa lès « Sauvèrdia d’avaurcë » è 1995.
Ë-n-a co branmint dès djins quë compëdenèt co l’ Walon. Po ç’ qu’ènn’èst dè l’ causer, c’èst d’djà one ôte paire dë mantches. Èt po l’ sëcrîre : ë-n-a pës waîre po l’ fé. On n’è pout rén, nos n’avans ni stî à s’cole po ça. Nos-alans sâyî dë r’trover on r’méde à ça. Èt nos-aroutëner aus moyéns d’asteure : lès-indjoles d’informatëques, èt l’ twèle, èwou qu’ lès djon.nes sont todë d’ssës. Nos pëdrans l’ walon dè mëtan. Tot l’ monde pout l’ comprinde aujiyemint, dë Nëvèle, à Ôr Grand, tot passant pas Auve, Beauvètchén, Djodogne èt tot d’tchindant pas Pèrwez, Djiblou, Namëur, Dinant, djësqu’à Dinant èt Couvin.[2]

Sacwants scrijheus do Noer Boton

candjî

Scrijheus do prumî limero

candjî

Li prumî limero, c' est tos arimés, apus ki l' dierin tecse da «Tèladi» (ki shonne awè stî rprins do Bourdon). Tos les tecses sont ratournés e francès.

Ôtes sicrijheus

candjî

Scrijheus do novea Noer Boton

candjî

Li novea Noer Boton (2023) est eplaidî pa Jean Hamblenne. Li mwaisse sicrijheu, c' est Djåke Desmet.

Replaidaedje des tecses

candjî

Jean-Jacques Gaziaux a eto bråmint poujhî dins les scrijhaedjes do Noer Boton po relére les bokets di ses deus antolodjeyes a tinmes :

  • Nos campagnes, sol tinme do vicaedje dins les cinses (1998).
  • Vey voltî, sol tinme des hantaedjes et do mariaedje (2002).

Sourdants

candjî
  1. Esplikêyes da Jacques Desmet li 23 d' djun 2020.
  2. Li (novea) Noer Boton, l° 504, djanvî-måss 2023.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 et 3,6 Li Noer Boton, l° 505, avri-djun 2023