Les Libins
Les Libins (prononcî avou on longou «I» Lîbin /liː'bɛ̃/; fr: Libin, avou on court «I»), c' est l' vî no ki l' viyaedje aveut rçû cwand s' a basti li Basse Libin (fr. Libin-Bas). Li prumî coulot s' a adon motoit rlomé li Hôte Libin[1] (fr. Libin-Haut).
C' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, divnou intité.
Mwaissès dnêyes candjî
- Dimorants: 1590 (2004)
- Limeros del posse (nén candjî):
- asteure: 6890
- Di 1969 a 1977 : 6910.
- Limero diyalectolodjike: Ne 24
- Arondixhmint: Li Tchestea.
- Lomaedje et spotaedje des djins did la:
- Sipotaedje: les Tchéns (so plaece : Tchins).[4]
- Rime-rame avou li spot des dmorants, et des cis des viyaedjes alintoû: A Our, li diåle î court; a Maissin, on l' ratind; a Anloe, on l' fote sol toet, a Viyance, on lyi fote so s' panse; a Transene, on lyi fote so s' schene; a Smu, on lyi fote so s' cou et ås Libins, on l' pind. Candjante : …ås Libins, on fwait lancî pås Tchéns.
Nos di des plaeces des Libins candjî
- Li Perijhea (so plaece Pèrijê).
- Les Troufreyes.
- Li Gros Bî.
- Li Marokin (plaece wice ki l' prumî sôdård di l' årmêye francesse (on spahi marokin) fourit touwé tins del deujhinme guere daegnrece)
- Rowe do Curé.
- Li Cwårtî latén.
- Li Taesnire (la-minme : La Tachnîre)
- Fond des Vås (Fond dès Vaus)
- Perijhea (Pèrijê)
A vey candjî
Les Troufreyes : troufires, k' on-z î a saetchî al troufe disk' e 1950, ki sont divnowes ene Rezieve Naturele.
Istwere candjî
L' Ofinsive a passé tot près.
-
Rimimbrance di l' egzôde di 1940 -
a l' Ofinsive
Tuzance walone candjî
Loukîz a : Libin#Tuzance walone
Sicrijheu e walon candjî
Albert Duchêne a scrît ene pîce di teyåte divant l' guere di 40.[5] mins il a stî touwé come rezistant tins del guere.
Gazete coinrece avou do walon candjî
Nanesse, ki parexheut diviè 1930. Gn aveut des côps des rimas e walon. Metans :
- Kî çki mete des beas dvantrins ?
- C' est Fraziye Constantin.
Come totes les sfwaitès gazetes, elle ont djoké pask' i gn aveut ditrop di canlaedje so les djins.
Imprimeu k' a publiyî do walon candjî
Imprimreye Duchêne, k' a-st eplaidî «L' Årdene foyowe», et deus ôtes lives da Pierre-Joseph Dosimont e 1944.
Eredjistrumint candjî
Ciddé, vos ploz schoûter èn eredjistrumint del fåve do vî vî tins «Li bijhe et l' solea» ratournêye pa Edith Godart avou l' accint d' Libin pol Djåzant atlasse éndjolike des lingaedjes di France et d' avår la.
Hårdêye difoûtrinne candjî
Li gros bî (arimé so on rixhot d' Libin).
Pî-note candjî
- ↑ nén acertiné e walon
- ↑ cawete -î (S117).
- ↑ Jean Germain Avis de recherche : Wallons, comment vous appelez-vous, Vers l'Avenir, 24 d' octôbe 2007.
- ↑ Documints del Soce des rcåzeus d' Årdene nonnrece; Papî Bourguignon.
- ↑ replaideye pa Pire Otdjåke dins li rvowe d' istwere do payis «Aux sources de la Lesse»