L’ istwere do monde racontêye pa les biesses (contes)
L’istwêre do monde racontéye pa lès bièsses
L’ istwere do monde racontêye pa les biesses[1] (L’istwêre do monde racontéye pa lès bièsses), c' est on live parexhou e 2022, sicrît ey eplaidî pa Jean Hamblenne.
Ôtes eplaidaedjes (pa bokets)
candjîGn a bråmint des tchaptrês do live k’ avént dedja parexhou dins troes gazetes e walon : « Les Cayés walons », « El Bourdon » eyet « Li Soverdea ».
Divant-z-ouve
candjîLi dvanzouve, c' est eto li scrijhaedje del cou-coviete.
- Les biesses si melnut a raconter l' istwere do monde. Pocwè nén ? Bén sovint, il ont yeu leu role dins l' vicaedje di nos tayons.
- Ele n' el racontnut nén todi come nozôtes. Mins schoûtans les tolminme. C' est des côps pus plaijhant k' dins les lives di scole.
- Et des côps, ele mi shonnnut minme pus sûteyes ki les djins, et nos dner des lçons k' on freut bén d' shure po n' nén esse ossu… biesses.
- A vozôtes di cåzer, les biesses. Mi, dji n' di pus rén.
Contnou
candjîVola l' djivêye des biesses k' ont l' crachoe. Tchaeke côp k' ça s' pout fé, li scrijheu mete li date del paskeye avou l' tite.
- li sierpint d’ Adan ey Eve
- el colon ki Noyé (li påtriyåtche) a-st evoyî vey s’ i gn aveut nén moyén di raboirder so tere, après li naivyinne di 40 djoûs po schaper al Diloujhe (li prumire di tote).
- li tchvå d' Trwè (1260 divant Djezus-Cri)
- les liyons do profete Daniel (550 div DjC)
- les åwes do Capitole (390 div DjC)
- li cok do rnoymint d' sint Pire (diviè l’ an 33)
- li singlé del deyesse Årdwene (diviè 600)
- li leu d' sint Rmåke (644)
- li cier a sint Houbert (diviè 680)
- li tchvå Bayåd (nén daté)
- li pexhon k' a rapexhî l' rond d' ôr del matante da Godfrwè d' Bouyon e l' Abeye d' Ôrvå (1076)
- li vatche del guere del vatche (1275-1278).
- li tchén sint Rok et l' ci Lazåre ki s' rescontrèt e Paradis (aviè 1378)
- li tchvå da Hinri IV di France (aviè 1600)
- li coirbå d’ Lafontinne (aviè 1660)
- li papigåy di l’ impreur Djôzef II d' Otriche (1792)
- li liyon d' Waterlô (1815)
- li bådet k' a divnou pondeu (1910)
- les pidjons del guere di catoize (1914-1918)
- les mousse-e-stron d' l' ivier-poye (1962)
- les tchets après l' moirt do dierin farawon
- li cok walon (1998)
Alére
candjîConte-rindou sol live, Li Rantoele l° 104, ivier 2022-2023