Djivêye des halcrossès cossounes do rfondou walon
Totes les halcrossès cossounes do rfondou walon sont metowes å coron do mot.
Halcrosse B
candjî- plomb (mins c' est l' dobe rifondowe «plonk» k' est asteure pus corante).
Halcrosse C
candjî- banc
- blanc
- franc
Halcrosse D
candjîMots avou on coron -rd
candjî- acoird, dacoird, discoird / dizacoird, målacoird
- baligand
- boird, aboird
- dabôrd
- hourd
- lourd (= londjin)
- milôrd
- rimoird (pôreut esse rifondou «rimoir»)
- rigård (å rgård di)
- sourd (ki n' ôt pus + sourdant)
- yôrd (mannet)
Rîlêyes shuvant ene cawete ou on coron
candjî- mots avou l' cawete -åd
- mots avou l' cawete -ård
- ôtes mots avou on coron -ård: lård, liård, schård, tård
Codjowas
candjî- codjowas a l' indicatif prezintrece, cåzant et rwaitant des viebes ki s' codjowèt come ratinde.
Mots francès avou halcrosse D ki n' l' ont nén e rfondou walon
candjî- pied (pî)
- nord (nôr)
Halcrosse G
candjî- long, dilong
- rang
Halcrosse P
candjî- côp
- drap
- tchamp
Halcrosse R
candjîInfinitifs å halcrosse R
candjîSeulmint dins les infinitifs del prumire troke di viebes e walon (cawete di codjowaedje -er). Avou les sustantifs viebes ki vont avou (didjuner, dinner, soper, yoler, nonner, pårler)
Halcrosse R e francès, nén e walon
candjîLes mots avou des halcrosses R e francès (aprume dins l' cawete -ier) ni sont måy rifondous avou on halcrosse R e walon. Minme les calcaedjes do 20inme sieke sont-st erîlés avou l' cawete î (calindrî, cantonî, dossî pol docteur…).
Les addjectifs avou l' cawete -er francès (gaucher, léger, étranger) respondnut a l' cawete -ir e walon (gåtchir, ledjir, etrindjir).
Mots walons avou on coron -er prononçant li R
candjîLes mots avou on coron -ier e rfondou walon si prononçnut tertos avou /jɛːʀ/. I s' adjit di: fier, infier; ivier, mier (adviebe), nier, tier (tiene), vier, avou les alofômes et l' parintaedje del divancete «viè» (evier, årvier, trivier)
Les mots avou on coron -wer, c' est tos calcaedjes do francès ki s' prononcèt avou /wɛːʀ/. Endè vla ene djivêye (avou on sinonime pus walon padrî, s' il astchait): aminwer, abatwer, ablocwer, afinwer, atelwer, balwer, bonswer, contwer (candjlete), divwer, dizespwer (disbåtchance), dortwer, ecinswer, espwer, etindwer, Hamwer (viyaedje), izolwer, lwer (sodoirmant), ostanswer (rimontrance), pårlwer, pingnwer (timpe-et-tård), potchwer, povwer, rastacwer, rezervwer, sospinswer, swer, trotwer (rotoe), urinwer (raiwires), volwer, zwer.
Vola ene djivêye d' ôtes mots avou ene cossoune divant -er, ki s' prononce /Cossoune-ɛːʀ/. N a beacôp d' ces mots la ki vnèt des lingaedjes tîxhons.
- b: isber (montaegne di glaece)
- f: Alfer
- k: bunker, kiker
- l: cler (di notåre), heler, kenler, môcler
- m: amer, mer
- n: scaner, tiner
- t: baster, madjuster, otoscoter, påter
- v: aniver, revolver
- z: cazer
Gn a eto toplin d' nos d' famile del Walonreye, di stok tîxhon, k' on ene cawere -er prononcêye -êr′
- Chreder, Depoter (Hinri Poter), Feler (sistinme Feler)