Loukîz a : «Djivêye des halcrossès cossounes do rfondou walon»

Ene halcrosse cossoune, c' est ene cossoune metowe å coron d' on mot, et ki n' si prononce nén.

Gn a co bråmint des halcrossès cossounes e rfondou walon, mins tolminme moens k' e francès et k' e sistinme Feller.

Les halcrossès cossounes sont diferinnes des tcheyowès cossounes å coron.

Nén-egzistance di halcrossès cossounes å mitan des mots

candjî

E rfondou walon, gn a nole halcrosse cossoune di metowe å mitan des mots. On scrît "lontins" (nén *longtins), "veyanmint" (nén *veyantmint).

Eto, ene cossoune metowe å mitan do mot e walon si prononce tofer: "ratna" si prononce rat'na, "antnåd" si prononce ant'nau.

Djivêye des halcrossès cossounes

candjî

Les halcrossès cossounes e walon, c' est S, T, Z, P, B, D, G. Li cossoune F n' est nén ene halcrosse cossoune e walon (mins bén e francès; cerf).

Halcrossès cossounes biesmint wårdêyes, pask' on s' î a adû tot scrijhant l' francès

candjî
  • Halcrosse B dins plomb.
  • Halcrosse D dins rimoird.
  • Halcrosse G dins rang.
  • Halcrosse S dins mins, sins, dins.
  • Halcrosse S al fén d' on bodje ki dvént JH dins l' parintêye: bwès (bwejhleu); croes (croejhlåde), troes (troejhinme), deus (deujhinme), berbis (berbijhete), mwais (mwaijhe).
  • Halcrosse T dins sovint, portant.

Halcrossès cossounes wårdêyes pask' ele si rtrovèt dins sacwants prononçaedjes coinreces

candjî
  • Halcrosse P dins trop (Lidje: trop' ).
  • Halcrosse S dins
    • deus (Måmdey, Lidje: deus' treus).
    • pus (Lidje et Årdene: pus' ki); rl eto a puch.

Halcrossès cossounes wårdêyes come essegnes do codjowaedje

candjî
  • Halcrosse Z dins a l' atôtchî ôrdinaire: vos årîz. On l' prononce e sacwants plaeces å cmandeu: cwèrez' après.
  • Halcrosse S po l' atouwance: ti creves; ti t' leves trop tård. I raspite beazet fel dins l' cawete -ss.
  • Halcrosse T å(s) rwaitant(s): i pierdeut s' tins; ele djåzèt dtrop; i cåznut bén. I raspite beazet fel dins l' fråze dimandrece: Vikèt i co ? Sierveut ele bén a tåve ?
  • Halcrosse S po les cåzants : nos vléns, dj' avans soe.
  • Halcrosse T å pårticipe prezintrece : tot djowant. I disparexhe dins les parints: veyanmint, shuvanmint.
  • Halcrosse D å rwaitant di l' indicatif prezintrece des viebes del cénkinme troke, del sôre di plinde : i s' plind.

Halcrossès cossounes wårdêyes pask' ele si rtrovèt dins des loyaedjes

candjî
  • Halcrosse S

Halcrossès cossounes wårdêyes pask' ele si rtrovèt dins l' femrin, u les parints

candjî

Halcrossès cossounes wårdêyes dins des cawetes

candjî

Halcrossès cossounes wårdêyes dins les calcaedjes setchs do francès

candjî
  • T dins l' cawete -at (rizultat, orfulinat).
  • S dins "cas".

Sacwants mots scrîts sins halcrosse cossoune

candjî
  • pont d' halcrosse D (dabôrd k' end a onk e l' ôrtografeye do minme mot e francès). Mins li D do francès ni s' ritrouve nén dins les parints e walon; c' est on T k' aspite:
  • pont d' halcrosse T:
  • pont d' halcrosse S:
  • pont d' halcrosse P: coir (F. corps).
  • pont d' halcrosse F: cier.

Sacwants mots a pårt

candjî
  • tins: (wårdaedje do halcrosse S, nén do halcrosse T: tchuze a môde d' idêye tote fwaite, mågré kel halcrosse P raspite dins les parints timpe, timpesse.

Sourdants et pî-notes

candjî
  1. Mins tripe rifondowe: [[Wikt:plonk|]] (plonkî) et «ploum» (ploumer).