Diftongaedje e walon

Li diftongaedje, come comprins djenerålmint e walon, c' est l' egzistance d' ene diftongue dins l' mot walon, adon k' end a pont dins l' tayon-bodje (ou divins li sfwait mot d' francès).

Diftongaedje avou "w", rimetou a des mots sins diftongaedje, e francès u e walon minme

Diftongaedje avou "w" et avou "y" (sicrît "i"), rimetou a des mots sins diftongaedje, e francès u e walon minme

C' est ene piceure linwistike foirt corante. Eto, sacwantès sorwalondes avou on diftongaedje ont stî ritnowes come rifondowes (mwaisse, djermwin).

Sôres di diftongaedje

Li diftongaedje li pus corant, c' est li stitchaedje d' ene dimeye cossoune W u Y inte ene cossoune et l' voyale ki shût.

Gn a eto des cas la k' gn a l' askepiaedje di deus sillabes (payele, triyaner, mayeur).

Corwaitaedje

Li diftongaedje si pout corwaitî eneviè l' tayon-bodje do mot.

Tayon-bodje	Mot walon
perdere	piede
fenestra	finiesse
hibernum	ivier
magister	mwaisse

Ou adon, tot l' rimetant å sfwait mot e francès

Mot francès	Mot walon
servir	siervi
pain	pwin
mercredi	mierkidi
maire	mayeur, mwaire

On l' pout ossu rmete a des sfwaits mots di picård, gåmès u tchampnwès

Walon	Picård	Gåmès	Tchampnwès
biesse	béte	bîte	bête
fiesse	féte	fîte	fête
mwinre			manre

Betchfessî scrijha diftongués

Betchfessî scrijha	Egzimpe	Prononçaedje diftongué (scrijhas Feller)	Prononçaedje nén diftongué (scrijhas Feller)
Betchfessî ea	bea	/bja/ (bia = bya)	/bɛː/ /be/ (bê, bé)
Betchfessî oi	moirt	/mwaːʀ/ /mwɛːʀ/ (mwârt, mwêrt)	/moːʀ/ /muːʀ/ (môrt, moûrt)
Betchfessî oe	toet	/twɛ/ (twèt)	/tøː/ /tɛ/ (teût, tèt)

Diyalectolodjeye

Walon do Mitan <> walon do Levant

Bråmint pus corant e walon do Mitan k' e walon do Levant.

Walon do Mitan	Walon do Levant	Rifondou
fwin	fim	fwin
samwin.ne	saminne	samwinne
pwin	pan	pwin / pan

Årdene nonnrece et Nonne-Coûtchant walon <> Restant

Cogne diftonguêye (Nonne Walonreye)	Cogne nén diftonguêye (ôte pårt)	Rifondou
mwêsse, mwésse	mêsse = maîsse	mwaisse
pwêre	pêre = paîre	pwaire
djèrmwin	djèrmin	djermwin
tchèmwin	tchimin, tchumin	tchimin

Hårdêye divintrinne

• Sorwalondes mwai- / pwin-... avou on diftongaedje

Hårdêye difoûtrinne

Mots walons avou on diftongaedje dedja studyîs sol Wiccionaire