Teyåte di marionetes

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « marionete », loukîz cial.

Ene marionete (on dit eto : ene popene, ene popinete di bwès, on betleyem), c' est des bokets d' bwès taeyîs a môde di djins (popes) et d' biesses, k' on fwait coscheure avou des fis k' i sont agritchîs après, et rprezinter ene sinne come å teyåte.

Tchårlumagne (a droete) eyet Tchantchès (hintche), deus des pus rlomêyès marionetes di Lidje

Les marionetes di Lidje

Istwere

Onk des prumîs a-z aveur emantchî on teyåte di marionetes, a Lidje fourit on lomé Kontî (Con'tî). Il esteut assoçné a on Francès k' aveut s' djîsse a Lîdje, sipoté li xhalé Talbot.

Li prumî teyåte esteut al Poite Grumzele, a Djudla-Mouze.

Cåzu e minme tins, deus ôtes barakes ås plopinetes di bwès fourît amontés: li Teyåte Marchand e li Ptite Bexhe, eyet li teyåte Payî sol Plaece d' Ôtêye.

Sacwants persounaedjes del marionetes di Lidje

• Nanesse
• Malén et Pômalén
• Odjî
• Roland
• Tchantchès
• Tchårlumagne

• 
  Tchårlumagne
• 
  Tchårlumagne et ses sôdårs
• 
  Odjî l' Daenwès

Sacwants tites di pîces

• Li dzarteu
• Djenvire di Braibant
• Li traite Non Djwin (Dom Juan)
• Les cwate fis Raimond (Les cwate fis Aimon)

Lingaedje des popinetes do Lidje

Å cmince, c' esteut do francès del Walonreye, mins sacwants persounaedjes djåzént walon. Metans Djuda, dins l' djeu del passion. U Nanesse dins bråmint des pîces.

Alére

Marcel Slangen : Les Marionetes di Lidje, divins Cotcorico, 4 2007.

Les betiyems di Mont

A Mont, on lzès lome "beteyems", paski c' est sovint on noyé walon ki les djouweus d' popinetes djouwèt aprume.