Léon Degrelle
Léon Degrelle (e walon Leyon Degrele) a skepyî li 15 di djun 1906 a Bouyon ey a morou li 31 di måss 1994 a Malaga.
| Skepiaedje | 15 di djun 1906, Bouyon |
|---|---|
| Moirt | 31 di måss 1994, Malaga |
| Nåcionålité | Bedje |
| Activités | Politikî, gaztî, scrijheu |
Il a stî po cmincî, sicrijheu et gaztî. Adonpwis, il a-st enondé li mouvmint recsisse.
C' esteut l' fi da Édouard Degrelle, k' aveut ecoraedjî ès mouvmint.
Vicåreye
candjî
Loukîz a : Recsisse
I vna å monde dins ene famile di grands catolikes. Si pa provneut d' France, et s' mame del Rotche.[1]
A l' univiersité d' Lovén, i va cmincî a scrire toplin des lives. C' est la k' i resconterrè Djôzef Mignolet.
(…)
Leyon Degrelle a stî veyou voltî di bråmint des Walons, aprume el Province do Lussimbork, dins les anêyes 1930. Et s' trovéve-t on k' i cåzéve si bén. Ses djins payént a boere ås djonneas des viyaedjes après messe.
Mins e 1937, il a eto critiké les margouyaedje ådvins do Pårti catolike. Adon, les catolikes l' ont låtchî, ey il a manké d' esse discomunyî (li doyén d' Bouyon a rfuzé di lyi dné l' comunion, todi). Après çoula, il a stî veyou evi des djins.
Tins del guere di 40, a pårti di 1941, i s' declare politicmint po Hitler.
Il ala come volontaire sol front rûsse.
E moes d' decimbe 1944, a l' Ofinsive da Von Rundstedt, i rivna el Walonreye, avou les Almands, al tiesse del divizion d' SS walons.
Après l' guere, i serè codåné a moirt. Mins on n' a måy oizou dmander si estradicion foû d' Espagne, la k' il aveut chwiné. A cåze del "påye civile" k' a shuvou l' arindjaedje des bidons après l' Afwaire Rweyåle. "On n' distere nén les viyès vatches", dijha-t on.
Adon, il a continouwé a tchåfer ses waerbeas å solea del Costa del sol disk' a s' påjhûle moirt.
Ovraedjes
candjîGazete
candjîE 1936, Léon Degrelle meta so pî Le Pays réel. Ele rexheut tchaeke djoû eyet c' esteut puvite po Brussele.[2] A l' atake, c' ît ene gazete po mete e dvant-plan l' ideyolodjeye recsisse.[3] Adonpwis, avou l' deujhinme guere daegnrece, ça divna onk des poites-messaedjes do Troejhinme Reich.[2]
Jean Doutreligne
candjîÅdzeu d' esse gaztî, Léon Degrelle scrijha eto on roman, e 1951. Li live, c' est « La Grande bagarre ». El roman a stî eplaidî so on no d' pene : Jean Doutreligne.[4]
E 2014, L'Avenir eyet Le Soir ont fé rexhe ene necrolodjeye po Jean Doutreligne, al dimande d' on recsisse. Ces deus gazetes la n' ont, aprume, nén raloyî ç' no la a Léon Degrelle. Cwand i l' ont discovrou, i l' ont rade rissaetchî.[5]
Tuzance walone
candjî
Léon Degrelle est rconoxhou come on mwaisse pretcheu. Vola on discrijhaedje di ses spitchs, del pene da Gusse Laloux:
- I vos petéve li francès…
- Et s' corcyî bonzet roed. Vleur come plonker les djins. Pu s' rapåjhter d' on plin côp et cåzu berdeler tot bas.[6]
Dins on powinme «Radio-Londe», ki discrît l' guere di 40, Robert Bourgeois cåze del dobleure des Nazis e l' Union sovietike (front do Levant), la k' Léon Degrelle esteut avou l' Ledjon walone.
- Hitler a dvou prinde el poude d' escampete
- Tos ses djenerås corént-st å pus rade
- Minme Leyon Degrelle esteut dins l' tatouye
- Avou l' ledjon dins les berdouyes.[7]
Mins li pus long scrijhaedje so lu, a môde di platchtaedje, est l' ouve di Djôzef Mignolet e 1937. C' est tot on live e walon di 82 pådjes eyet cénk pådjes di motlî. I s' lome Leyon Degrele, on fré.
Hårdêyes divintrinnes
candjîHårdêye difoûtrinne
candjîLi djudjmint so Degrelle d' èn Årdinwès d' Ôtchamp (so l' Aberteke)
Sourdants
candjî
- ↑ Djôzef Mignolet, Degrele, on fré, p. 18-19.
- ↑ 2,0 et 2,1 https://www.cadeauretro.com/titre/PRVOIR.htm
- ↑ https://shs.cairn.info/revue-courrier-hebdomadaire-du-crisp-2023-6-page-7?lang=fr
- ↑ https://www.noosfere.org/livres/auteur.asp?NumAuteur=2147212658
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=C_juRFYE95k
- ↑ A. Laloux, Li curé d' Såtô p. 68.
- ↑ Moxhon d' Ônea 5/2020, p. 19.