Evandjîle

Ene Evandjîle (purade femrin e walon), po les crustins, c' est:

• li boune novele ki l' Djezus-Cri a vnou å monde po schaper les djins;
• l' anonçaedje del moirt et do ravicaedje da Djezus-Cri pås crustins;
• 4 sints lives des crustins, ki racontnut li vicåreye, les pretchaedjes eyet l' moirt da Djezus-Cri;
• on live ki comprind les 4 evandjîles.

Motlî

Les cis k' ont scrît ene Evandjîle sont lomés Evandjilîs. Les cwate Evandjilîs ricnoxhous pa l' Eglijhe sont sint Matî, k' on dit l' prumî, sint Mår (li deujhinme), sint Luk (li troejhinme), sint Djhan l' Evandjilî (li cwatrinme).

Istwere des cwate evandjîles oficires

I paret ki l' prumire evandjîle, li cene d' après Matî, a stî scrîte en arameyin, li lingaedje ki Djezus-Cri åreut djåzé. Adonpwis, elle a stî ratournêye e grek. Matî scrijheut po des Djwifs.

Li deujhinme evandjîle a stî scrîte pa Mår po les Romins et les Greks.

Li troejhinme, li cene da Luk, est pus "sincieuse" et c' est l' racourti des pretchmints da sint Pire, ki Luk aléve avou.

Li cwatrinme, li cene da Djhan, a stî scrîte tård, viè l' an 100, purade po ls apurdisses ki dalént å catruceme divant di s' fé batijhî.

Gn a eto des Evandjîles ki n' ont nén stî ricnoxhous di l' Eglijhe, k' on lome boignès evandjîles.

Ratournaedjes des Evandjîles e walon.

Loukîz a : Li Novea Testamint e walon (live)

Li prumî ratournaedje d' ene evandjîle e walon (li cene Matî), c' est l' ouve di troes djins del SLLW ki date di 1862. Mins i n' a stou eplaidî k' e 2022.

Li prumî ratournaedje di l' Evandjîle sint Mår a stî fwait pa Joseph Mignolet, ki note l' accint d' Lidje. Il a rçû l' imprimateure di l' eveke di Lidje li 10 d' octôbe 1934.

L' Evandjîle sint Luk a shuvou troes ans pus tård (imprimateure di l' eveke di Lidje do 20 di djanvî 1937).

Les cwate Evandjîles on stî translatés eto pa Jean-Marie Lecomte, ki note l' accint di Lierneu.

L' Evandjîle sint Luk a rascodou l' imprimateure eveke di Lidje li 2 d' octôbe 1999, li cene sint Matî, li 4 d' awousse 2000, li cene sint Mår, li 6 di decimbe 2001 eyet l' cene sint Djhan, li 19 di djulete 2002.

Li ratournaedje da Lecomte est pus erî do tecse francès kel ci da Mignolet. Li pere Lecomte aveut ddja l' apriyesse di redjårber les tecses crustins dins les lingaedjes bantous, la k' il aveut stî tot on tins missionaire å Congo.

L' Evandjîle sint Mår a eto stî tradût pa on ptit moenne di Rotchfoirt (k' a volou dmorer anonime), et replaidî pa Jean Hamblenne.

L' Evandjîle sint Djhan aveut stî cminceye e walon avou l' accint do Roman Payis pa Joseph Tilkin (diviè 1980), mins n' esteut nén tote sicrîte; elle a stî fineye pa Jacques Desmet et a rexhou e 2022 divins l' Novea Testamint e walon.

Gn a yeu eto des rmetaedjes e walon fwaits eshonne pal tåvlotêye rilidjeuse di l' UCW, avou des rprezintants des cwate coines do payis (les abés Schoonbroodt, Mathelard et Vandenberg eyet Bernard Louis). Mins i shonne k' i n' åyénxhe djamåy sitî adiercîs pår.

Hårdêye divintrinne

• Evandjîle sint Djan
• Evandjîle sint Matî

Hårdêyes difoûtrinnes

• Tecse e-n etir di l' Evandjîle sint Matî ratourné pa J.M. Lecomte avou l' accint del Hôte-Årdene.
• Tecse e-n etir di l' Evandjîle sint Mår ratourné pa J.M. Lecomte avou l' accint del Hôte-Årdene.
• Tecse e-n etir di l' Evandjîle sint Luk ratourné pa J.M. Lecomte :
  • avou l' accint del Hôte-Årdene.
  • tecse ene miete rifondou (nén co rcoridjî pår)
• Tecse e-n etir di l' Evandjîle sint Djhan ratourné pa J.M. Lecomte :
  • avou l' accint del Hôte-Årdene
  • tecse ene miete rifondou (nén co rcoridjî pår)
• Tecse e-n etir di l' Evandjîle Sint-Mår, ratourné pa on moenne di Rotchfoirt