Djiblou (veye)

Djiblou, c' est ene veye del Waloneye, e F. Gembloux, e flamind Gembloers, k' a divnou li cinte d' ene intité.

E 1964, divant les grands rebanaedjes Djiblou s' aveut ddja rabindlé avou les ancyins ptits bans di d' Ernadje, Grand-Mayni, Lonzêye et Såvnire.

Essegne del veye, emey des fleurs

• Limeros del posse :
  • asteure : 5030
  • davance : 5800
• Limero diyalectolodjike : Na 22
• Arondixhmint : Nameur
• Lomaedje et spotaedje des djins:
  • Lomaedje: Djiblotins (on Djiblotin, ene Djiblotinne)
  • Sipotaedjes:
    • Les Coutlîs ou les Couteas d' bwès (a cåze d' ene oujhene di couteas).
    • Les Borikets (so plaece: Bourikets) pask' i serént tiestous.

Po l' etimolodjeye et les vîs scrijhas, riwaitîz dins l' esplicant motî.

Li Måjhone di Veye (Måjhone do Bayî - XIIe sieke)

Coine nôr-coûtchant del Måjhone do Bayî

A vey

Li Cloke-Poite et l' Otel di Veye

Li cloke-poite di Djiblou a stî rashiowe å Patrimoenne do Monde pa l' UNESCO.

Djeyografeye

Aiwes

Djiblou est raiwêye di l' Ôrnô.

Toponimeye

Loukîz so ene pådje tote seule

Istwere

Moyinådje

Djiblou esteut dal Dutcheye do Braibant. Mins l' veye esteut moennêye pås Abés-Contes k' estént d’ on côp les curés et les tchesturlins.

Les moennes di Djiblou estént lomés "les prumîs monsieus del Braibant". Li Duk di Braibant n' elzî dmandéve pont d' contes.

Les djins n' ont måy pont yeu d' libertés.

Ebagance do 19inme sieke

Gn ava des djins d' Djiblou po-z ebaguer eviè l' Wisconsene sol difén do 19inme sieke.

Guere di 1940-1945

Gn a yeu la li Batreye di Djiblou, li prumire batreye di tanks inte les Almands et les Francès al guere 1940-1945. Dins les sôdårds di l' årmêye francesse k' î ont leyî les hozetes, gn aveut dipus d' 40 Marokins.

Alére

• “Et mi, dji vs ratindeu !”, on roman e walon da Chantal Denis ki s' passe ene gote a Djiblou e 14inme sieke.

Rilidjon

Miråke di Djiblou : li 8 di måss 1653, cwand on bodja on bondiu viè on pus clair åté, gn ourit ene chîlêye di sonk ki rexha di s' costé. L' anonce do miråke si spårda dins tote l' Urope. Gn ava ene flouxhe di perlins po fé l' voye å vî Bon Diu d' Djiblou. Les djins metént voltî des hådes après l' vî bondiu, did la l' ratourneure "rishonner å vî bondiu d' Djiblou". Ci devocion la s' a bråmint pierdou e 21inme sieke

Loukîz a : sint Gubiet

Tuzance walone

Sitroete plake sol molén d' l' Eschaye, avou on rap e walon tchanté pa des efants d' Djiblou eyet Djôzef Lahaye

Sicrijheus e walon

• Jean de Lathuy î a dmoré disk' a s' moirt.
• André Henin î a stî dweyin disk' a s' moirt.
• Lucyin Somme î dmeure co, et a stî lomé citweyin d' oneur del veye.
• Yves Paquet dimoréve a Lonzêye.
• Jean-François Brackman î a dmoré estant djonne.
• Yannick Bauthière î dmeure co.
• José Schoovaerts î a dmoré dijh ans å long, k' il î aveut on botike di lives, papîs et tot çk' i fåt po scrire.
• Modele:Jacques Desmet î dmeure co

Raploûs d' waloneus

Inte 1998 eyet 2002, Djiblou fourit l' plaece des "Soçnaedjes del Rantoele", fwaits pår e walon, avou des politikîs u des sincieus.

Accint walon d' Djiblou

Uzaedje foirt sitindou do son én (pus lådje kel ci do betchfessî én).

Il est mostré dins l' live Et mi, dji vs ratindeu da Chantal Denis, ki l' adrovaedje est scrît på scabin del Culteure di Djiblou.

Hårdêye difoûtrinne

• Sacwants vîs mots avou l' accint walon d' Djiblou.
• Pådje des soçnaedjes di Djiblou, adjinçnés pal S.N.R. Li Rantoele