Divuzlêye cossoune

Ene divuzlêye cossoune ou deure cossoune (on pôreut dire eto : ou cossoune sins vuze ou soude cossoune) (e francès : consonne sourde; e-n inglès unvoiced consonant; e neyerlandès : zachte medeklinker, gestemde medeklinker, stemloze medeklinker; ezès romans lingaedjes : sorda), c' est ene cossoune ki s' prononce sins fé aler les coides del vwès.

Asteme, l' atuze inglesse di "hard consonant", li ratournaedje mot po mot di "deure cossoune", vout dire ôte tchoi.

Les vuzlêyès cossounes sont l' årvier des vuzlêyès cossounes.

Divuzlêyès cossounes do walon

• p (respond al doûce cossoune b)
• son S, rindou pa les scrijhas ss, s, c & ç (respond al doûce cossoune z)
• t (respond al doûce cossoune d)
• tch (respond al doûce cossoune dj)
• f (respond al doûce cossoune v)
• son k, rindou pa les scrijhas k & c g (respond å son G et ås scrijhas "g" & "gu")
• xh (respond al betchfesseye cossoune jh)
• ch (eployî seulmint dins les calcaedjes do picård et do francès et les mots-bruts, et ki respond al doûce cossoune j, cåzu nén eployeye e rfondou walon)
• ixh-låte (cossoune prononceye e sacwants accints do walon, ey e prononçaedje zero-cnoxheu, ki respond å prononçaedje d' ene doûce cossoune axhlåtêye, foirt rålmint oyou)

Cossoune vijhene po sacwants rîles:

• r (respond a l)

Piceure d' ortografeye a vey avou les dvuzlêyès cossounes e walon

Ortografeye des sons respondant a ene divuzlêye cossounes å coron des mots

Loukîz cial

Dispu l' sistinme Feller, on scrît li doûce cossoune å coron d' on mot, mågré on prononçaedje divuzlé, a cåze do rispitaedje di cisse cossoune la dins l' parintêye .

ene gade /gat/ => on gadot /gadɔ/

Divant Feller, on scrijheut voltî foneticmint : one gate, ine gatte, enne gatte

E rfondou walon, on-z a wårdé cisse rîle la, et li stinde ås codjowas.

• dji tuze /tyːs/ => nos tuzans /tuːzã/

E sistinme Feller, on eployive pus sovint dji tûse. Mins l' uzaedje n' esteut nén pår erîlé.

Dins ene pitite coine del Walonreye, après l' payis tchampnwès, so Smwès, les dopucès cossounes å coron si prononcèt téles ké : ene gade /gad/. E tchampnwès cabe /cab/.

Pont d' alondjmint otomatike do prononçaedje des voyales I, U & OU divant les dvuzlêyès cossounes

Dabôrd, i fåt ortografyî on toetea si l' voyale est longue.

• shûte /ʃyːt/
• epîter /ɛpiːte/
• soûmint /suːmɛ̃/

Po cisse fonccion la, L si codût come ene dure cossoune

• rîle /ʀiːl/, , erîler /ɛʀiːle/
• påjhûle /pɔːjyːl/

Hårdêyes difoûtrinnes

• Fi sol djåspinreye "Berdelaedje" so les noûmots pol rindjmint des cossounes (e walon)
• Waibe so l' atuze di "hard consonant" e l' inglès et dins les ôtes lingaedjes (e-n inglès)
• Waibe so l' atuze di "hard consonant" e neyerlandès (e-n inglès)