Chleu (lingaedje)

Li chleu ou techelheyt ou lingaedje echleu, c' est on lingaedje amazir del Nonne do Marok.

Mape do techelheyt (rodje vif)

"achkid" (vén, vinoz), mot chleu corant tipike, e caracteres laténs et arabes, come no d' restorant

C' est l' lingaedje berbere li pus cåzé å monde (8 a 10 miyons d' djåzants et djåzantes). Å Maroc, so les 30 åcint del djin ki dviznut amazir, 52 åcint cåzèt techelheyt..

C' est l' techelheyt ki rvént li pus sovint dins l' motlî corant do cmon amazir marokin.

Code ISO : shi

Spårdaedje

ⵉⵃⴰⵃⴰⵏ ⵉⵎⴰⵣⵉⵖⵏ (les djins do Haha sont des amazirs)

Tot l' payis covrou pa les montinnes do Grand Atlasse et do Ptit Atlasse, disk' a l' Oceyan Atlantike a Nonne d' Asfi. Avou, inte les deus, li vå do Sousse.

Å Nôr-Ess, les pårlers amazirs do costé d' Tinrir et do Mîtrin Hôt Atlasse passèt tot doûçmint do techelheyt eviè l' tamazir do Mîtrin Atlasse, sins k' on n' poye royler ene limotche nete (on pô come li walon et l' picård e Hinnot, metans).

Accints do chleu : Haha (inte Eswira et Agadir), Sousse (li contrêye li pus pouxhante på nombe di djins et pal ritchesse), erî-payis d' Marakech, vås do Dadesse, vås do Draa.

Veyes k' on î cåze bråmint chleu: Agadir, Taroudante, Tiznite, Biyougra, Tafrawoute, Warzazate, Imi n tanoute, Demnate. Mins gn a ossu beacôp des chleu-cåzant dins les grandès veyes do Marok: Cazablanca, Rabat, Mecnesse, Fez, Tandjî.

Gn a, avou, toplin des djins ki djåznut techelheyt l' ont-st ebagué eviè l' Urope coûtchantrece.

Ortografeye

Politike linwistike marokinne

El politike linwistike d' asteure å Marok, li chleu est scrît avou des caracteres tifinars. Dins l' acsegnmint di l' amazir, i n' est nén schåyî des ôtes lingaedjes amazirs do Marok, li tamazir do Mîtrin Atlasse eyet l' rifin. L' acsegnmint e scrijha tifinar shonne diveur moenner a on cmon amazir marokin. C' est l' lomaedje ki s' a spårdou po si studia e Wiccionaire walon, todi. Mins l' atuze n' est nén håynêye noer so blanc.

Uzances des Wiccionaires

Li Wiccionaire walon shût l' minme piceure, les mots chleus ni sont nén metous a pårt des ôtes. Mins i sont notés come chleus dins l' hagnon "Spårdaedje". C' est insi k' on les pout aveur so ene categoreye tote seule. Come les ôtes mots amazirs, i sont ralfabetijhîs e caracteres laténs et, pacô, e caracteres arabes.

Sol Wiccionaire inglès, les mots chleus polét esse sicrîts e l' alfabet latén. I sont loukîs come on lingaedje a påt, diferin do tamazir do Mîtrin Atlasse.

Sacwants motlîs chleus

Loukîz a : Wikt:Wiccionaire:Kimon_amazir_marokin#Sourdants

• Abdellah Bouazza, Mini-guide de la faune et de la flore de l'Oukaïmeden, Club alpin français, Cazablanca, pp. 18-19 (alfabet latén) (rahouca e Wiccionaire walon: SHI-l1)

Hårdêyes difoûtrinnes

Loukîz a : Amazir (lingaedje)#Hårdêyes difoûtrinnes

• Wikipedia e techelheyt
• (sol Wiccionaire)
  • Pådjes do Wiccionaire walon po li chleu
  • Sacwants mots chleus
• Eredjistrumints d' techelheyt: Ratournaedje d' ene fåve do vî vî tins (Li bijhe et l' solea)
  • avou l' accint d' Amizmiz (Amezmiz)
  • avou l' accint d' Agadir (Agadir)
  • avou l' accint d' Imswane (Imswane)