Tunizeye

Li Tunizeye ^{aschoûtez lu} (en arabe: تونس‎‎, Toûniss), c' est on dislaxhî payis d' Afrike bijhrece, metou sol Mîtrinne Mer.

Tunizeye
Drapea	Åres nåcionåles
Imne nåcionå: Humat Al-Hima
Mwaisse-veye	Tunisse
Lingaedje oficir	Arabe
Sitindêye • totåle	163 610 km²
Populåcion • totåle	11,565,204 dimorants 70.7 djins/km²
Dislaxhaedje	20 måss 1956
Tchîf d' estat	Kaïs Saïed
Prumî minisse	Sarra Zaafrani
Manoye	dinar tunisien
Coisse d' eure	UTC+01:00, heure normale d'Europe centrale, UTC+02:00, Afrique/Tunis
Preficse telefonike	+216
Dominne internete	.tn
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou Tunizeye

Mwaissès dnêyes

Ele n' a des frontires daegnreces k' avou deus ôtes payis : li Libeye å Levant et l' Aldjereye å Coûtchant.

Mwaisse veye : Tunisse

Ôtès veyes : Sousse, Bizerte, Monastir, Gafsa

Manoye : dinar tunizyin.

Rilidjons: Islam (sunite, cåzu tertos); Djwifs (sacwants djins do payis, bråmint evoye eviè l' France ey Israyel, mins ki rivnèt cobén e pelrinaedjes); crustins (etrindjirs, bråmint des Itålyins et des Francès, dinltins).

Lingaedjes: arabe (oficir); arabe tunizyin (cåzé); pupont (u foirt waire) d' amazir-cåzants.

Dimorants : 4 gros miyons (Tunizyins).

Istwere

C' est so ç' payis la k' i gn aveut les Cartadjinwès, des Fenicyins metous sol mer, ki s' ont dispetroné des anêyes å long avou l' Impire romin. Ey esse vinki, al difén (diviè l' 3inme sieke divant Dj.C.). Po-z ocuper l' erî-payis, les Romins ont dvou adon fé l' guere disconte des Numides, on peupe berbere.

Bén pus tård, c' est l' dierin pont la k' les Vandales ont-st avnou e l' Afrike do Nôr (diviè l' 6inme sieke après Dj.C.. Et did la, rataker et bate çou ki dmoréve di Rome.

Abrocance des Arabes e 7inme sieke k' apoirtèt leu lingaedje et leu novele rilidjon, l' islam.

Li dinasteye fatimide k' a ringnî so l' Edjipe, provneut d' Tunizeye.

Colnijhaedje des Trouks, pu des Francès.

Dislaxheye e 1956, et divni ene republike. Li prumî prezidint, Habib Bourguiba, come toplin d' ôtes noveas tchîfs d' estat e l' Afrike ee e Moyén Levant, si lome prezidint a veye. Divnou vî et rovyisse, i s' fwait disdjoker pa si aidant, Zine El Aabidin Ben Ali (1987). Ci-cial serè eto fotou a l' ouxh pa ene revintreye do peupe e 2011 (li revintreye å djasmin).

Djeyografeye

Grand plin, cåzu sins tienes.

Dezert do Sara a Nonne.

Economeye

Agricoûteure del Mîtrinne Mer avou, inte d' ôte tchoi, des olivîs et on fel produjhaedje d' ôle d' olive. Les anêyes di plouve, foirt bounès dinrêyes (frumint, oidje); c' esteut li "gurnî å dinrêyes" di l' Impire romin). Bedots et gades. Raeces di bedots å crås cawî (barbarin); c' est l' pont li pus Ccoûtchantrece di ces raeces la.

Ene miete di petrole el mer, mins nén assez po-z ahessî tot l' payis.

Tourisse: 8 miyons d' tourisses po 4 miyons d' djins. Foirt bonmartcheyès vacances, mins les tourisses sont "parkés" dins des clubs, sins waire d' atôtchance avou les djins do payis.

Payis co avanciveus po les nouvès tecnolodjeyes.