Moxhe al låme
inseke ki vike e societé et ki prodût del låme
(Redjiblé di Moxhes d' apî)
Ene moxhe al låme aschoûtez lu[1] u aschoûtez lu[2] ou moxhe d' apî aschoûtez lu[3] ou moxhe di tchetoere, c’ est èn inseke sociåve ås deus aiyes ki pout esse aclevé po-z aveur del låme.
Sincieus no d' l' indje : Apis mellifera
Mins gn a des ôtès sôres di moxhes al låme.
L' aclevaedje des moxhes al låme si fwait pa des moxhîs ou moxhtîs.
Biyolodjeye sociåle
candjîTins d' l' esté, ene moxhe (peuplåcion di moxhes al låme dins ene tchetoere) est fwaite di troes sôres d' insekes :
- li rinne ou mere ou mere moxhe : c' est leye ki pond les oûs ki vont dner totes les ôtès sôres. Ele pout viker 4 ou 5 ans. Ele n' est esminceye k' on côp, å cminçmint di s' veye. Tins del campagne, ele va ponre di 1500 a 2500 oûs par djoû.
- les grossès moxhes ou bourdons ou måyes (peres moxhes) : i discloyèt e moes d' may, po-z esmincer les meres. I n' boutèt nén et magnèt foirt. I sont touwés pa les ovrires e moes d' awousse, cwand l' plouctaedje kimince a rastrinde.
- les ovrires : c' est des frumeles monses, pus coûtes ki l' rinne, et pus stroetes ki les grossès moxhes. End a des meyes et des rameyes dins ene tchetoere. Ele vikèt cénk a shijh samwinnes di l' esté, cwand ele tcherbinèt a l' ovraedje, et shijh a set moes di l' ivier, la k' ele si rispoizèt.[4]
Sôres di moxhes al låme
candjî- noere moxhe al låme (wårdêye peure a Momgniye et Chimai).
Motlî walon
candjî- Loukîz a : moxhî
Documintåcion e walon
candjî- Loukîz a : Aclevaedje_des_moxhes_al_låme#Documintåcion