Djedene (viyaedje)
Djedene (F. Gedinne) c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, divnou intité do minme no.
- Dimanants: 460 (1840); 772 (1930).
- Limero del posse: 5575 (vî limero 6870)
- Limero diyalectolodjike: D 120
- Hôteur: di 318 m. a l' eglijhe disk' a 503 m., al Croes-Schaye.
- Sitindowe: 1.971 ha
- Vîs scrijhas: Geldina (1028); Gedina (1075); Geldinia (1163); Gedines (1135-1139); Gedinnes (1288); Geidines ( 1236); Geddines in Ardennia (1215); Juddine (1215).
Rilidjon
candjî- Eglijhe: di 1772, avou magnifike retåve di tchinne policrome, di 16inme sieke.
- Patrone: N. Dame del Nativité.
- Dicåce: li dimegne après l' ût di setimbe.
Nos d' plaeces di Djedene
candjîEcårts (hamteas)
candjî- Fevrî
- L' an 40
- Gribele
- Li gåre
- Les Govierneus (cinse)
- li Bressene
- Li ptit Rou (li ptit Rot)
- Tcherzi (Cherzy) (molén disparexhou)
- Rivire: Houye.
Ôtès plaeces
candjîEtimolodjeye
candjîDjedene pôreut vni di Gel, on radicå celtike u djermanike. On-z a rtrové å lieu-dit “Gwodo”, des tombes belgo-djerminnes. Li no del plaece freut co bén sondjî a Wotan u Gwodan, diu djermanike.
Istwere
candjîLi prumire mincion d' Djedene si rescontere dins les scrîts "Miracula S. Gengulfi", sicrîts e 1017 u 1028, pa Gozon, on moenne et abé di Florene. Godfroid d' Orcîmont esteut signeur ereditåre di Djedene et possedéve a l' eglijhe les rlikes di Sint Djangou (patron d' Florene).
Lu curé d' adon, Reinold, aveut yeu ene brete avou Godfroid. Po s' rivindjî, li curé a poirté les rlikes a Vilé-l'-Gambon, pwis a Florene, al dimande d' Arnoul di Rumigny, signeur di Florene.
Cwand Godfroid a-st apris l' afwaire, il s' a rarandjî avou l' curé, ki dveut aler rcweri les rlikes, e catchete, a l' eglijhe di Florene; mins l' curé a morou tins do voyaedje.
E 1514, les årmêyes di Hinri IV ont vnou sacadjî l' payis. Rabutin note: une église aussi que ces Ardennois avaient fortifiée appelée fort de Jedinnes fut trouvée ouverte et abandonnée, laquelle fut sappée et abattue. (Juin 1554)
E 1914, i gn a-st ene bataye sol front Patiniye, Gribele, li Gåre, å matén do 23 d' awousse et ki s' a-st achevé al nute, al Pitite Louwate et Hodrémont. A Djedene, 5 civils touwés et 17 måjhons greyeyes.
E 1916, li 5 di decimbe, totes les comenes do canton ont stî convokêyes a Djedene et l' ocupant a dessiné 384 omes pol deportåcion.
E 1944, Djedene a stî liberé pås Amerikins, aspalés pås paratchutisses bedjes låtchîs al Grande Boursegne. Tins del guere, les aviateurs aloyîs abatous e payis ocupé, passént pa Djedene et les Vîs-Moléns pou rwangnî l' Inglutere.