Li revintreye des Simbas, c' est ene revintreye ki s' a passé e 1964 å Congo-Yopôlveye di cåze des mambornaedjes do govienmint cintrå.

Li 5 d' awousse 1964, elle askepia ene republike ki l' mwaisse veye esteut Stanleveye, et l' prezidint Christophe Gbenye (on ancyin captinne di l' årmêye congolesse).

Ci estat la, li republike populaire do Congo, fourit ricnoxhou pa 7 payis, inte di zels l' URSS et l' Edjipe.

Mimbes del revintreye

candjî

Les tchîfs del revintreye (Pierre Mulele, Gaston Soumialot et Christophe Gbenye) estént des militants d' gåtche (did la, li ricnoxhance pa les payis comunisses et leus aloyîs).

Les guerîs estént des djins d' viyaedje des provinces do Kivou del province levantrece. I creyént ki, tot boevant des estchantêyès abwessons, il alént divni des "Simbas" (liyon e kiswahili) et n' serént nén djondous des bales des afronteus.

Les guerîs Simbas avént inte 12 et 20 ans.

Concwesse do payis

candjî

Les Simbas shonnèt télmint seur di leu foice madjike ki les sôdårds do govienmint si leyèt adire et peter å diåle come des robetes.

Les Simbas vont prinde li mitan do Congo so sacwants moes.

Mins i macsådèt des meyes di djins so leu passaedje, Blancs et Congolès tot parey.

Contre-atake do govienmint

candjî

E moes d' djulete, Moyisse Tchombé divént l' tchîf d' on novea govienmint ki l' såme est di spotchî li revintreye des Simbas.

Sol kimince do moes d' awousse 1964, l' årmêye congolesse, et des merçunaires blancs boutant dizo leu prôpe kimandmint ratakèt et vinkixhèt les Simbas.

Prinjhe d' ostaedjes

candjî

Veyant k' i pierdèt do terén, les Simbas prindèt les blancs - bråmint des Bedjes - come ostaedjes, a Stanleveye, et co pus lon.

End a des cintinnes, wårdés dins des otels, des måjhons, des cahoutes.

C' est l' pus grande prinjhe d' ostaedjes di tos les tins.[1]

Fén del revintreye

candjî
 
sôdård bedje divant des ostaedjes touwés

Les Bedjes si vont ocuper des leurs ki sont reclôs come ostaedjes. Aprume politicmint, dizo l' moennance da På-Hinri Spaak, minisse des dfoûtrinnès afwaires d' adon.

Mins l' diplomaceye Spaak n' a nén adiercî s' côp. I leya don l' tchamp libe al rexhowe militaire.

Tshombe dimande di l' aidance al Beldjike ey ås Estats-Unis

Li 24 di nôvimbe 1964, 350 paras bedjes, epoirtés pa des avions amerikins, sont paratchutés so Stanleveye, et l' riprindèt (operåcion Rodje Dragon). Dismetant, gn aveut ene colone al tere k' avancive triviè del brousse (operåcion Ommegang).

Li 25 et l' 26, les paras ont polou evacuwer 1.800 Uropeyins (et Amerikins) avou eto 400 Congolès.

Gn ava 200 ostaedjes etrindjirs et des meyes di Congolès di touwés.[2]

Sourdant

candjî
  1. Mady d' Orcîmont, Li Rantoele l° 66, esté 2013
  2. sol Wiki inglès