Pierre Faulx

Pierre Faulx (riwalnijhåve Pire Få), c' est on scrijheu e walon k' a skepyî å Rou-dlé-Tchålerwè li 26 d' octôbe 1922 ey a morou li 24 d' avri 1998.

Live fwait après s' moirt (biyografeye et bokets saetchîs foû di tos ses lives)

Ouve e walon

I pout esse waitî come li pus grand fjheu di spots, di djhêyes et d' kitoirdowès pinsêyes e walon. C' est lu ki va batijhî ci sôre di court cotuzaedje la, ki, par après on lomrè, tot biesmint come lu, "pinsêye".

Pierre Faulx eplaida ses prumîs rimas dins des rvowes e walon "L' agaesse", "El Tchariguete" ossu timpe k' e 1942. Adonpwis, i scrijha des pîces di teyåte. Mins c' est på publiaedje di ses pinsêyes k' i va esse kinoxhou long et lådje. Il a cmincî a les scrire ses pinsêyes å cminçmint des anêyes 1970.

Gn ourit cénk mwaisses lives : Pensées wallonnes (1972); "Pinsêyes walones: deujhinme bouket" (1976); "Diccionaire do ptit Roucha" (1982), "Sapinse a mi" (1986); "Poeve et sé did ci" (1989). On ramexhnaedje di ses meyeus bokets fourit replaidî på Bourdon e 1998, sol tite "A r'vwer, toudis".

Come di djusse, Pierre Faulx est rprins dins l' grosse Antolodjeye da Piron et dins Antolodjeye "Scrire".

Il a eto rascodou li Pris del Veye di Lidje.

Corwaitaedje des pinsêyes da Pierre Faulx

Coviete do deujhinme live di pinsêyes

Efet do lijhaedje d' ene pinsêye

Esplikêye da J.L. Fauconnier

Ene pinsêye da Pierre Faulx, on riyeut a l' etinde; pu on s' meteut, lu eto, a tuzer et comprinde, adon, ki n' esteut nén des ptitès prôtes, ki c' esteut bråmint pus parfond.

Ene pinsêye da Pire Faulx, c' est, avou des mots ki nos tayons nos ont leyî, nos fé sorire aprume, pu nos moenner bråmint pus lon. A môde di rén, e fjhant shonnance di rire di lu-minme, Pire Få nos fwait pinser a çki nos estans, a çou k' nos vlans, a çki nos serans, a çki nos dvénrans.

Piceure po fé ene pinsêye

Metans ene pinsêye :

Pôve Diåle ! i doet bén aveur må s’ cou avou tos les cis kel satchèt pol cawe !

On voet bén k' i påte d' ene ratourneure :

saetchî l' diåle pal cawe

Eyet l' prinde å mot po mot, et fé on tuzaedje come si l' prindaedje mot po mot, ci sereut l' veur.

Pierre Faulx et les soces di waloneus

Coviete do "Diccionaire do Ptit Roucha"

I moussa a l' ALWAC tot djonne et i dvénrè minme li peneu. Onk de prumîs peneus d' ene soce di scrijheus ki fjheut si rapoirt di tos ls ans e walon, dedja e 1967

A moussî a l' SLLW e 1990.

Cossemaedje des "Pinsêyes" da Pire Få

Les "Pinsêyes" da Pire Få ont stî rprinjhes dins bråmint des rvowes e walon : Li Chwès, les Cayés Walons, Intrez don.

Li stîle di pinsêyes da Pire Få a dné des idêyes a des ôtes sicrijheus come Nicolas Ghislain, Romain Bellaert, Achille Goethals et aprume Robert Arcq

Sacwants pinsêyes so l' ådje

Li veye, c’ est ratinde, et co ratinde, mins cwand on n’ ratind pus, c’ est tot.

On n’ sait nén ; adonpwis, on sait. Et po fini, on n’ sait pus… croxhî des djaeyes avou ses dints.

On dit k’ lès djonnes, c’ est des såvadjes. Mins n a des cis cwand il ont-st on volant dvins les mwins, leu djonnesse deure dedja lontins.

Ci n’ est nén e s’ muroe k’ on voet k’ on dvént vî ; c’ est cwand on rescontere on camaeråde di scole.

Li rossea ki dvént tchenou : di l’ ôr ki dvént d’ l’ årdjint.

Les vîs ont todi sogne do progrès. Por zels, ene « inovåcion », c’ est totdroet on « grand bazår ».

Cwand t’ as-st ovré tote ti veye, on t’ dene ti pinsion. Adon ti n’ as pus k’ a fé t’ djårdén. Ti prins on rustea et… t’ overes.

Hårdêye difoûtrinne

Li pådje da Pire Få so l' Aberteke