Linwe-ehåyaedje
Li linwe-ehåyaedje, c' est c' est tot çou k' est fwait totavå po fé rmonter li statut d' on metou lingaedje.
Li linwe-ehåyaedje est foirt consecant po les mancîs lingaedjes.
Cwand l' linwe-ehåyaedje est pratiké på govienmint d' on payis, pal voye di lwès et reglumints, on djåze pus voltî di politike linwistike.
Coxhes do linwe-ehåyaedje
candjîLi linwe-ehåyaedje comprind :
- Li rfondaedje del langue, k' on lome eto l' ehåyaedje do coir del langue : ariver a ene comene ôrtografeye, askepyî des noûmots, fé des motîs, des lives di croejhete, candjî l' ôrtografeye; admete u disconsyî les mots etrindjirs, tchoezi u candjî d' alfabet.
- Li ehåyaedje do statut lu-minme : tot çou ki fwait monter l' idêye ki les cåzants et les ôtes ont d' on metou lingaedje. Po bén fé avancî l' ehåyaedje do statut d' ene langue, i fåt k' i gn åye dedja on rfondaedje bén apontyî. Cwand l' linwe-ehåyaedje est fwait pa èn estat, on cåze purade di politike linwistike.
- Li scole-ehåyaedje : accions po ki toplin des djins aprindénxhe ci lingaedje la. Ki ça fouxhe totavå on payis, u come deujhinme langue, dins l' payis u a l' etrindjir. Li scole-ehåyaedje est fwait pa les estats, les redjons, les comenes, des soces po disfinde li lingaedje, kécfeye des mierdjins (sicoles di walon). Po les grands lingaedjes si spåde foû payis, gn a des instituts amontés esprès, come li British Council (po l' inglès), l' Alliance française (pol francès), l' Instituto Cervantes (po l' castiyan) u li Goethe-Institut (po l' almand).
Sacwants lives sol linwe-ehåyaedje
candjî- TAULI, V. (1968) Introduction to a theory of language planning, Uppsala.
- CALVET, L.J. (1987) La guerre des langues et des politiques linguistiques. Payot, Paris.
- COOPER, R. L. (1989) Language planning and social change, Cambridge University Press, New-York.