Li Bork
Lu Bork
Li Bork (la-minme, Lu Bork, mins pus sovint, dins ene fråze o Bork[1]; on dit eto Sint-Houbert[2], F. Saint-Hubert), c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, divnou intité, e l' province do Lussimbork.
Mwaissès dnêyes
candjî- Limeros del posse:
- asteure : 6870
- davance : 6900.
- Limero diyalectolodjike: Ne 16, mwaisse pont di l' ALW.
- Arondixhmint: Li Tchestea.
- Lomaedje des djins : les Borkins.
- Rima: Borkin, sins pwin; Borkene, sins farene (kécfeye edvinté tins del guere di 14).
Nos di des plaeces do Bork
candjîHamteas
candjî- Li Fayi.
- Lorci
- Hourtubijhe (a èrtuvîche, F. Hurtebise)
- Maladreye (al Maladrîye, F. Maladrie)
- Sint-Mitchî (Sint-Michél, F. Saint-Michel)
Ôtès plaeces
candjî- A vey avou des tchamps, des prés et des sårts:
- Pré d' Fwè (prè d' fwa), pré d' Mintche (prè d' mintche), les prés dzo l' veye (lès près d'zo l' vaye)
- Al såte (al saute); Fontinne del såte
- A vey avou des åbes et des bwès :
- Li håye madame (haye madame), håye nigote.
- Plinne Hé (plainne hè)
- å Tchenoe (au tchènè, au tchènwa)
- A vey avou des ôtès plantes et des biesses :
- ås leûponts (aus leûponts)
- A vey avou des dmorances et l' ovraedje des djins.
- Les Cortis.
- al Kiviesreye (al cuviès'riye F. Converserie)
- al Dauneûse (al dôneûse)
- al glaecire (al glacîre)
- molén d' la-hôt (molin d' là-(h)aut), Molén d' låvå (molin d' lauvau)
- moite-bône-feme (mwate-bone-fème); tier del bône (tièr dol bone), Fagne del bône.
- å noer bén (a nwâr bin)
- ås ebanaedjes (aus-abanâdjes)
- al Comene (al comane)
- å Cou do for (au cu do for)
- les prés dzo l' veye
- Al Schayire (al sucayîre)
- A vey avou des aiwes :
- Diglete (diglète); rixhea del Diglete (ruchê dol diglète)
- fagne del bône (fagne dol bone); fagne di Toyåd (fagne du toliyô); al blanke fagne, ås clairès fagnes (aus clérès fagnes)
- a Fwè (a Fwa)
- Fontinne del såte (fontinne dol saute]])
- ås gotes (aus gotes)
- ås leûponts (aus leûponts)
- li Ri Bélé (lu ri bélé)
- A vey avou les tienes et les vås :
- Molén d' låvå (molin d' lauvau)
- Les voyes et les rowes.
- Croes do feyåd (crwa do fèyô)
- Voye di Veskeveye (voye du Vèscuvaye)
- Ôtès sacwès et målåjhminces :
Istwere
candjîLi sårcô d' sint Houbert est wårdé dins l' båzleke. Les cis k' avént stî hagnîs pa on tchén araedjî s' î vnént fé toutchî pal "sinte sitofe".
Tuzance walone
candjî- Sicrijheus e walon:
- do Bork, dins l' accint did la: Emile Pècheur, Victor Chardonne, Jean-Pierre Servais.
- k' î ont dmoré, mins ki scrijhèt dins leu-s accint d' nexhance: Edouard Laurent (k' esteut directeur e penitincî).
- k' î ont-st acsegnî dins les scoles: Auguste Vierset, Laurent Dabe.
- Ricwereu sol walon do Bork et d' avår la: Paul Marchot.
Ôtes rilomés Borkins
candjî- Skepyîs et k' ont todi dmoré å Bork.
- K' ont dmoré on moumint å Bork
- Pierre-Joseph Redouté (pondeu ki dessinéve des rôzes).
- Li rwè Yopôl Prumî.
- Nana Attobrah, asteure rwè del Coisse d' Ôr.
- Jules Brunin, k' a scrît so ene crawieuse paskeye e penitincî (L’enfer des gosses).
Dins les belès letes e walon
candjîOn è cåze totavå l' ouve e walon da Mimile Petcheur.
Hårdêye difoûtrinne
candjîSourdants
candjî- ↑ o borkTG1 p. 62
- ↑ prononcî la-minme Sin_Ubinr ey ôte pårt, Sint Yubêrt (a Transene), Sint Houbêrt (a Lidje)
- ↑ Live da Haust so les nos d' plaeces del Walonreye.