Jean-Pierre Tondu

Jean-Pierre Tondu, c' est on scrijheu e walon do Payis d' Tchålerwè.

Ouve pol walon

Il a enondé ene coirnêye «Nos langues régionales» dins l' rivuwe «La Dépêche de Wallonie» diviè 1995. Il esteut don mimbe di l' SNR «Coqs d’Aousse» k' eplaidive ci moetî la.

Il esteut e hant avou les djins del Rantoele (aprume Lorint Hendschel), ey eto avou Châle Massaux (do Chwès) eyet Dominique Heymans (do Moxhon d' Ônea).

E måss 1996, i vuda on limero a pårt di s' gazete, di 12 pådjes, avou rén k' des årtikes e walon, inte di zels so li rfondou. Il esteut l' oteur del mitan des pådjes di ç' limero la

Après ki tote les ahesses del SNR åyexhe sitî scarwekés dins leu locå e Bwès do Cazî (1997), il a leyî ouve.

Sacwants d' ses idêyes

sol walon

Mon l' SNR «Cok d' Awousse», assuré ki nos vlans, di tote foice, fé crexhe dins l' tiesse di tos les Walons, k' i s' lomnuxhe Toenne Coulot u Amede Ben Ramdinne, l' idêye del Waloneye, di s' tuzance eyet di si idintité… eyet nos lingaedjes walons endè fwaiynut pårteye.

Seulmint, nos pinsans eto ki ci n' est nén e fouxhant des integrisses do walon ki frans l' meyeu des ovraedjes. Ni s' pout on nén sbarer ki, bén sovint, les djins ki volnut dvizer li peur walon d' leu coron, roveynut d' adjouter… eyet di m' djonnesse.

Finålmint, cwè çki çoula vout dire, «li peur walon di m' coron» ? L' ome di Spî, lu ki dmoreut todi a houte åd dibout di s' trô, assuré k' i dvizeut li peur lingaedje di Spî… mins ci n' esteut nén co do walon (ou putete ki c' esteut çoula li peur walon !).

Dispu don, tot å long des siekes, gn a des noûmots ki s' ont vnou rclaper so les vîs, çou ki fwait k' ådjourdu, nos lingaedjes walons ont wårdé des mots vinous do cele (gayel), des patwès laténs, do tîxhon. Nos walons lingaedjes, come tos les lingaedjes del Bole, ni sårént crexhe e dmorant «peurs». I lzî fåt, di tenawete, ès ravaler l' divanteure, fé do linwe-ehåyaedje (planificåcion). Ayir, c' esteut l' sistinme Feller. Ådjourdu, si nos l' volans, ça srè li rfondou walon.

sol sintimint nåcionalisse walon

Èç cok la (do drapea walon), a nosse måjhon-comene di Boufiou, i n' prind l' vint ki l' 27 di setimbe. Les ôtes djoûs, i dmeure egayolé, erployî, tot mierseu dins on cwén d' ridant.

Çoula ni m' disrindje nén, mi, ki les deus drapeas ås royes — li bedje eyet l' francès — si contnuxhe des prôtes tote l' anêye, come ça s' passe pol moumint. Mins dji vou vir on rodje cok so fond d' ôr al måjhon-comene tos les djoûs ki dji m' leve.