Fordoirmaedje d' ivier
(Redjiblé di Iviernaedje)
Li fordoirmaedje d' ivier u iviernaedje des biesses[1], c' est cwand di l' ivier, sacwants biesses si vont fordoirmi, dj' ô bén, dimorer èn estat biyolodjike foirt londjin.
Li contråve di l' iviernaedje des biesses, c' est l' estivaedje.
Fiziolodjeye do fordoirnmaedje candjî
Li biesse ki s'fordoime va fé baxhî li timperateure do coir, po viker ås rastrindou, et rmagnî leu cråxhe, k' elzî apoite :
- di l' enerdjeye (exhowe biyolodjike) po fé tourner çou ki doet co tourner (cervea, metabolisse minimom)
- di l' aiwe, ca l' fondaedje des cråxhe leye do CO2 et di l' H2O.
Cwand i s' dispiertèt, al rexhowe di l' ivier (e moes d' måss po les taessons el Walonreye), il ont spoujhî leus cråxhe et crever d' fwin. C' est po ça k' i n' sont nén si dmesfiyants et s' fé spotchî tot trevåtchant les voyes.
Biesses k' iviernèt candjî
Alére candjî
L' iviernaedje et l' fordoirmaedje, Ene båke so les bwès d' l' Årdene pp. 269-271.