Houpêye flaminete

Li houpêye flaminete ou roytea houplé ou rotlet ordinaire, c' est l' pus corant des royteas del Walonreye.

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « flaminete », loukîz cial.

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « roytea », loukîz cial.

Sincieus no d' l' indje : Regulus regulus (davance Regulus cristatus).

Lomaedjes

Li no d' «roytea» (eto l' no e francès «roitelet», e castiyan «reyezuelo», e catalan «reietó»…) vént di si ptite houpete djaene d' ôr, come li cene d' ene corone di rwè. D' on ptit rwè, poy ki c' est, avou l' moussalignî, li pus ptit des oujheas d' Urope.

E-n inglès, almand, neyerlandès, on l' lome «cresse d' ôr» («goldcrest», «Goldhähnchen», «goudhaantje»)

Spårdaedje

Urazeye, disk' å Djapon

Discrijhaedje

Si plomaedje est verdåsse so li dzeu, grijhåsse so lu dzo.

Li måye a ene houpete djaene d' ôr, avou ene noere boirdeure.

Vicaedje

Dimorance

I vike dins les bwès ou åtoû des måjhons. Dinltins, i nitchive voltî dins les toets di strin.

Li roytea fwait s' ni å pî d' èn åbe, et i pond bråmint.

Bodjance

Sacwants dimonrnut el Walonreye tote l' anêye; sacwants ôtes cwitèt eviè l' Urope bijhrece e moes d' avri, po rivni e moes d' octôbe.

Magnance

I magne les insekes, leus oûs et leus tchalons.

Doûcès creyances

C' est èn oujhea foirt respecté. On dit ki c' est lu k' åreut-st apoirté l' feu sol Tere.

Cwand on roytea xhufele adjoké so èn åbe, c' est sene di bon tins; s' i tchante dins ene håye, c' est sene di plouve.

Xhinaedje di s' tchant

C' est mi l' pus ptit, c' est mi l' pus bea, c' est mi li rwè des oujheas.