François Duysinx

François Duysinx (e walon, Françwès Dwizink), sipoté Tchantchès (1914-2004), c' esteut l' fi da Joseph Duysenx.

Di s' mestî, il esteut prof di muzike, çou k' el fijha dmorer 24 ans å long tchîf d' orkesse al Pitite Sinfoneye di Ståvleu. Il a eto bråmint compôzé d' muzike. Il esteut ossu tchîf d' orkesse.

Il esteut eto SLLW-î (il î aveut moussî e 1990).

Ouve pol walon

I n' a waire sicrît e walon, et c' esteut purade des ratournaedjes di scrijheus greks et laténs. Metans, Anacreyon u Ovide. Mins gn a cand minme onk u deus powinmes a mete a si ouve e walon.

Il a scrît eto des paroles di tchansons.

Mins si a-t i bouté timpesse pol walon, come djouweu d' role dins les teyåtes. Il a askepyî li Cåbaret da Tchantchès, ene shijhe di sketchs et d' tchansons ki s' passe tos ls ans å Triyanon.

C' esteut eto on fén cnoxheu da Guillaume Apollinaire, et s' rashonna-t i ses studes so ci ome la, èn ene plake lazer prodûte e 1998.

Il a eto studyî les scrijhaedjes da Camille Gaspard, a pårti des papîscrîts di si ptit-fi, Jean-Philippe Legrand. I nd ont rexhou on motlî dizo l' tite : Le wallon d'un Wihot. Termes nouveau ou sens complémentaires des mots du dictionnaire liégeois de Haust employés à Wanne [Ve 44]). Cist ovraedje la a parexhou dins Dialectes de Wallonie, 29-30 (2001-2002), 49-63. Il est rprins sol limero [E169] dins l' Djivêye des motîs do walon.

Documintåcion

Cassete videyo a ene des shijhes do Coirneu.

Onk di ses powinmes

1945

Il estént la dpoy des anêyes,

Foû d’ leu payis,

Padrî des griles todi serêyes,

Bin lon erî d’ leus binamêyes

Et d’ leus mestîs.

Les samwinnes si disfligotént...

Il estént la, tos omes eshonne;

Il estént foirts, il estént djonnes.

Et s’ n’ avént i rén d’ ôte a fé

Ki di sayî di s’ rapinser,

Ki di sayî d’ catchî leu poenne...

Estént la tertos resserés

Come des – oujheas divins ene prijhnire,

Come des biesses padrî leus bårires,

Avou leus mousseures di sôdårs,

Leus viyès hådes di l’ an cwarante

Kéne biesse di guere ! Arive ki plante !

Mins po s’ bate il esteut trop tård...

Il estént la dpoy des anêyes,

Lon erî d’ tot,

Erî des cis ki s’ batént co,

Cwand i veyèt s’ lever l’ solo

So l’ grande djournêye !

Avou l’ moes d’ may - li moes des fleurs -,

Les poites si drovèt dvant l’ bouneur

Et vo lzès la ki rtrovèt l’ djoye,

Et vo lzès la ki rprindèt l’ voye

Di leu payis,

Et k’ rabressèt leus binamêyes,

Zeles ki dispoy tant des anêyes

Les ratindént...

Et ç’ fourit l’ påye... – Guere, soeye mådeye !

Hårdêyes difoûtrinnes

• On ratournaedje d' Anacreyon e walon (so l' Aberteke)
• "Tiedôr et Babete", on ratournaedje d' Ovide e walon (so l' Aberteke)
• Troes scrijhaedjes (mwaisse modêye) (sol waibe "Li walon d' emon nozôtes")