Morete di håye

pitit gris moxhon ki poite a nike voltî dins les håyes
(Redjiblé di Fåzon)
Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « morete », loukîz cial.

Po des linwincieusès racsegnes sol mot "morete", alez s' vey sol Wiccionaire

Li morete di håye ou fåzon[1] u moxhon d' håye[2][3][4] ou houvêye ou roupeye[5], c' est on pitit moxhon, 14-15 cm long, ki ravize nén må les soverdeas.

Prunella modularis

Sincieus no d' l' indje : Prunella modularis.

Famile : Purnelidîs

Ôre : Soverdiyîs

Discrijhaedje

candjî

C' est on ptit moxhon di 14-15 cintimetes. I ravize li moxhon d' toet. Mins on n' a k' a rwaitî a s' fén betch, si grijhe goidje eyet les ptitès taetches k' elle a so les costés po n' si nén mari.

Si dos est foncé bron avou des noerès royletes. Si tiesse est grijhe. C' est ces noers tons la ki lyi dnèt l' no di «morete» u «noer moxhon».

Ele tchaweye avou des crînants tsîp et gruziner des ptitès årgudinnes sins cogne.

Vicaedje

candjî

Ele poite å nike totavå l' Walonreye, divins les håyes, les bwès, les bouxhons, å cotoû des cinses, dins les djårdéns ou co bén sovint å plin mitan des veyes, dins les parks.[6]

La k' i fwait trop tchôd l' esté, elle eva-st adon dins les montinnes, et ridschind dins les plins e l' ivier (did la onk di ses lomaedjes «fåbite d' ivier»).[7]

I cove voltî les oûs d' coucou.[8]

Spårdaedje

candjî
 

C' est ene dimorante e l' Urope coûtchantrece, ene acovante e l' Urope bijhrece, ey ene iviernante e l' Urope nonnrece.

Sourdants

candjî
 
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou l' morete d' håye .
  1. ALW 8 p. 181.
  2. mouchon d'âye (O82 p. 22); mouchon d'hayes Contes a rlaye (sovnances) p. 116.
  3. u ossu : noer moxhon (nwâr mouchon O82 p. 22) u moxhon d’ poret (picård mouchon d' pôré L. Maes, Lexique mouscronnois, Moucron, 1980).
  4. Po co des ôtes nos e walon, loukîz l' ALW al notule 8 78.
  5. Avå trîhes èt bwès p. 133.
  6. Stéphane Quertinmont, so l' ancyinne waibe "dzi.nat"
  7. (fr) ALW 8 p. 181.
  8. Avå trîhes èt bwès p. 132-137.