Crantche do nez ås berbis

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « crantche », loukîz cial.

Li crantche do nez ås berbis, pus sincieuzmint, l' adenocarcinôme inzotike do nez des ovrins, c' est on crantche ki s' mete dins l' fond do nez des berbis.

rujhes a respirer (boke å lådje)

crantche so l' etmoyide et polipes pattavå

tchandele di nåze

Li minme må si rescontere eto dins les gades.

Cåze

Li må est cåzé pa on virûsse del troke des betaretrovirûsses. C' est dandjreus l' minme maladeye ki dins les gades.

Li virûsse est vijhén do ci di l' adenocarcinôme do peumon ås berbis.

Li foite espôzucion å solea, so ene blanke tiesse sins linne so li dvant do front pôreut aidî å discloyaedje do crantche.

Minêyolodjeye

Li maladeye est cnoxhowe dispu l' 19inme sieke, mins n' a waire ritnou les rcwereus. Ca, mågré k' ele si prind, ci n' est måy ki kékes berbis sol tropea ki sont pierdowes.

Portant, dispu les anêyes 2010, elle est todi pus studieye. Insi, des studias sol maladeye ont stî eplaidîs e l' Sloveneye, e l' Itåleye, e l' Espagne, e l' Tourkeye, e l' Aldjereye, å Marok, å Senegal, e l' Coisse d' Ivwere, å Canada, ås Estats Unis, et pår å Djapon (mins nén e l' Ostraleye ey el Nouve Zelande.

Gn a des raeces di berbis ki sont pus åjheymint acsûtes, come li Oulad Djellal e l' Aldjereye, et l' Sardi å Marok (ambedeus avou ene blanke ou påle-djaene tiesse sins linne).

Come di djusse po les magnants mås, c' est purade les viyès berbis ki sont-st acsûtes.

C' est ene maladeye ki s' prind, mins come ele ni s' diswalpêye ki foirt londjinnmint, on n' rescontere sovint, a on metou moumint, k' on mierseu cas dins on ptit tropea. Portant, dins les pus grandès biedjreyes, li rascråwance est sovint d' 2 åcint, et pout griper a 15 åcint.

Senes del maladeye

Li maladeye kimince pa do coirnaedje do nez, paski l' berbis est estchafornêye.

Avanceye do coirnaedje

troejinme moes	cwatrinme moes

Gn a nole five, et l' biesse magne todi bén.

L' årtisse va dandjreus médyî disconte les viers do nez ås bedots, pu avou des antibiyotikes. Mins gn a pont d' amidraedje ki deure.

Al fén, li berbis va tanfler, et respirer pal boke. Ele pout eto boscheter.

Gn a del nåze ki court djus des narenes. Elle est prôpe : glairieuse, nén matirrece (adon, ele sereut djaenåsse). Pacô, on è pout rascode bråmint tot fjhant l' tesse del berwete (prinde li berbis pås pates di drî et l' sorlever).

Li maladeye avancixh doûçmint, so des samwinnes et des rassamwinnes.

Cwand l' crantche crexhe, i pout disfôrmé l' mashale u l' tchafrin. Et fé rexhe l' ouy foû do trô ouyrece.

Li berbis amwinrixh, tantea k' ele piede tote valixhance manguinrece.

• 
  stindou hatrea cåze di l' estchafurnaedje
• 
  li biesse magne todi bén
• 
  glairieuse nåze
• 
  crantche dirîtrin k' a sorlevé l' oxh do front, et bouté l' ouy ådfoû
• 
  crantche divantrin k' a houzé l' tchafrin a droete

Discôpeçaedje

Les damadjes sont djusse dins l' sistinme respirrece.

Les peumons polèt esse foetijhîs dins leu pårteye divantrinne. Mins gn a nou nucrê lavola.

Gn a bråmint d' schome dins l' tchenåle a l' air.

Li crantche si trouve dins les trôs do nez, so les coirnets u les sinusses. A costé do cancer grinnleus, gn a kécfeye sacwants poreas, a môde di glumiants polipes, ki ristopnut l' tchenå do nez et les coirnets.

Si c' est dins les trôs do nez, våt mî soyî l' cråne dins s' longueur. Si c' est ezès coirnets u sinusses, li cråne serè soyî purade so s' lårdjeur.

Li crantche si prezinte come ene grosse ronde grijhe plake. Mins pus sovint come ene masse pierlêye u a môde di troke.

• 
  tripe nucrê dins l' pårteye divantrinne et mîtrinne do nez (d' on seu costé)
• 
  crantche so l' etmoyide et polipes pattavå (des deus costés)
• 
  nucrê pierlé (mwaisse magnant må)
• 
  mwaisse crantche so l' etmoyide
• 
  glumiants nocrês a l' cogne di polipes (2)
• 
  parey, mostrant leu provnance did dilé m' mwaisse crantche
• 
  grinnleus nucrês (2) et glumiants polipes (1) rissaetchîs foû
• 
  efouwaedje do tchenå do nez (vete fritche)
• 
  foetijhaedje des peumons
• 
  …avou l' schome k' a corou foû
• 
  fotografiaedje des damadjes

Hårdêye difoûtrinne

(fr) Papî sol maladeye