Amanite towe-moxhe

L' amanite towe-moxhe (on lome eto "tchapea d' macrale", mins ci mot la est emacralé), c' est èn epweznant tchampion del famile des amanites ki vént dins les bwès.

amanite towe-moxhe
Li tchampion dins l' bwès el Walonreye(portrait saetchî pa Jean-Pol Grandmont) Li tchampion dins l' bwès el Walonreye(portrait saetchî pa Jean-Pol Grandmont)
Rindjmint sincieus
Ringne: Fungi (tchampions) Ecoxhmint: Basidiomycota Classe: Homobasidiomycetes Dizo-classe: Agaricomycetideae Ôre: Agaricales Famile: Amanitacea Djinre: Amanita Espece: muscaria

Si tchapea si stind et s' agrandi avou l' ådje. Et fé vormint tuzer a on tchapea come les macrales avént.

Discrijhaedje

C' est on tchampion avou on tchapea 20 cm lådje, di rodje coleur. Mins i pout tourner a l' orandje, et minme å djaene e divnant pus vî. Come dit pus hôt, li tchapea s' alårdjixh et s' racroler tot divnant vî.

Sol tchapea, gn a des toplin di blankès taetches, ki c' est des peas plakêyes après l' tiesse do tchimpion. Asteme ! l’ åbusson pout aveur sitî rlavé del plouve, et les blankès peas evoye.

Les lames sont libes, blankes a djaene citron.

Li pî fwait 25 cm di hôt so 3 cm di lådje. Il est blanc et lisse, et a èn anea. Mins, pa des côps, ci-ci manke.

Li rinfelmint do pî (bule) mostere des ptits gris bokets d' vwele ki s' disfirlotchèt.

Il a ene blanke tchå, ene miete orandjêye dizo l' pelete do tchapea.

Il a ene douce odeur eyet on bon gosse.

Biyonaxhes

I vént al tere dins les bwès, ttossu bén dins les sapinires, ki les bwès d' åbes ås foyes, aprume so des surès teres.

I crexhe di l' esté disk' al fén di l' erire-såjhon.

Epwezonmint

C' est èn epwezoné tchampion, a cåze des foitès dôzes di totès sôres di pwezons inte di zels li muscarene. Did la si no e sincieus latén Amanita muscaria.

Sourdants & pî-notes

• 
• 
  onk k' a tourné a l' orandje
• 
  onk k' on voet bén l' anea
• 
  On tot djonne ki vént d' rexhe di tere
• 
  onk on pô pus vî
• 
  deus veyou do dzo, k' on voet les libès lames
•