Victor George

Victor George a skepyî li 27 d' octôbe 1937 ey a morou l' 3 d' decimbe 2024.^[1] I scrît foirt djonne (e 1966) des arimés, sol piceure del peure powezeye a môde di Jean Guillaume.

(diviè 1960), dins l' antolodjeye «Fleurs dialectales»

Il est rprins dins l' antolodjeye Piron et dins «Fleurs dialectales»

Di s' mestî, il esteut prof d' umanités.

Ouve e walon

Come sicrijheu

C' est l' pus djonne des scrijheus ritnous po l' antolodjeye da Piron (1979). Adon, il aveut ddja eplaidî «Adiu, cpagnon» (1963); «Gris pwin»" (1965), «In paradisium» (1976). Po ç' dierinne ramexhnêye, il a rci l' Pris Georges Michaux e 1978.

Pu ci fourit l' toû di l' SLLW del publiyî (Raecinêyes, 1977). Si dierinne ramexhnêye, "Totes les ameurs do monde" (1983), fourit replaideye ås Cayés Walons.

Il est rprins eto dins l' antolodjeye Scrire, et l' antolodjeye Fleurs Diyalectåles.

E 2023, sacwants d' ses powinmes ont stî rmetous e-n itålyin pa Jean Robaey, dizo l' tite Se la cenere torna brace. Dins c' live la, i gn a troes bokets da Victor George ki n' avént djamåy sitî eplaidîs.

Come bouteu

Al fén, i n' sicrijheut pus, mins i bouteut fer avou les Relîs Namurwès eyet l' SLLW, k' end esteut l' penleus.

Il esteut eto sovint lomé come mimbe des djuris des bates di scrijhaedjes e walon.

Come ricwereu, il a-st emantchî on motlî des cortis a Bwès-Borsu.

I s' ocupéve eto del dramatike Li qwètrin.me ake a Borsu.

Corwaitaedje des arimés da Victor George

Li tecnike

Adjinçnaedje di l' arimé

I scrît des courts arimés: sovint di doze vers, pacô moens.
Les vers sont å pus sovint, foirt courts: c' est des set-pîs, des ût-pîs, rålmint des zandrins.
I dene a etinde, avou des imådjes, puvite k' i n' dit les sacwès. C' est çou k' on lome on stîle a elipe.

Motlî

Grande ritchesse di mots (xho, lonxhea, adschinde...).

Croejhete

Il eploye voltî des emantchaedjes pår walons. Metans:

li codjowant infinitif

Riprin tes lives, et m' rinde mes djåbes.

Li bole toûne et tourner; li tins passe et rpasser.

l' adjondrece si

Mi dj' tén manaedje pa dzo les åbes

Et s' va dj' boere a l' aiwe do sourdant.

l' aduzaedje.

Dj' a si må m' tiesse, valet, m' fi.

l' adviebe "va" metou po "la".

Di mel, va k' i n' est nén trop tård.

Sustantivaedje do viebe, avou l' divancete "å".

C' est lu k' nos irans rtrover

Å berweter d' l' ôte costé.

Fôme dimandrece di l' atôtchî:

Èm ricnoxhress dispoy li tins ?

Les tinmes

Tinmes veyåves

si viyaedje.

Mins twè, m' viyaedje, ki doime låvå,

Mi ptit viyaedje avou tes djins,

Èm ricnoxhress dispoy li tins ?

les imådjes des tchamps, des dinrêyes.

Les awousses a ratcheryî

Les cinas k' fåt fé rdoxhî

Totes les djåbes a-z etaessî

Totes les påtes k' i fåt strûler

Li vicaedje al libe, dins les les tchamps et les gonxhires:

Çou k' i m' fåt, c' est rotches et pires

Cresses et daegn, mi veye etire.

Li moirt

Tos les iviers, tos les estés

Tos les lonxheas a disfé

Et nosse waxhea a clawer.

Les tinmes nén veyåves

Li tins ki passe, ki bize evoye, et n' måy rivni.

Nos passans come foyes å vint,

Come des oujheas dzeu l' payis.

Troes ptits toûs pu l' moirt ås dints.

Bondjoû, bounnute et merci.

li metansicôze: tot racmince a tot moumint; cwand onk endè va, èn ôte arive. Tot est dvins tot : ir et ouy, li cir et l' tere, li veye et l' moirt, les moumints k' on vike et les sondjes.

Èn ome monte et mi dji dschind.

(…)

Ene sitoele, å minme moumint,

Adschind d' å fén fond do tins,

Dismetant k' ene ôte rimonte

Et s' piede å coron do monde.

Ene veye passe, ene ôte ripasse.

Li Bon Diu, k' a tot askepyî, et ki rprindrè totafwait:

Å cminçmint, t' as l' pere Adan

C' est avou lu k' nos dhotrans

Å coron, t' as l' vî Hinri

Dou çki ttafwait va rmoussî.

Victôr Djôr après 1983

Pocwè k' Victor George ni scrît pus ?

Nouk ni pout responde a s' plaece, bén seur. Mins on s' pout todi hazårder a sayî do dner ene esplikêye. Di deus sôres: oubén, i pinse k' il a tot dit et k' ça n' sieve a rén d' endè rmete

Tos les xhos sont semés, et tos les mots sont dits

Dji n' a pus rén da minne.

Oubén, il a e s' mwaiye ene påsse k' i lait lever coetmint, påjhûlmint, trankilmint... Et k' i n' metrè e s' fornea ki cwand i serè seur kel moumint del cure serè vormint vnou.^[2],^[3]

Victôr Djôr, manaedjeu di des soces di waloneus

Après 1985, Victor George s' a ocupé di l' administråcion di sacwantès soces di belès letes e walon, les Relîs Namurwès et li SLLW. Il est eto djuri dins bråmint des pris e walon. Dins ses bouyes administratives, Victor George shût les atuzlêyes diyalectolodjikes del Djermêye 48. Mins, a l' årvier di ds ôtes sicrijheus di ç' levêye la, i djåze co voltî walon e societé.

Hårdêyes difoûtrinnes

Li Wiccionaire si rsieve di sacwantès fråzes da Victor George po-z enimådjî des mots k' i gn a.
Li pådje Victor Djôr so l' Aberteke.
Bibliografeye e francès sol waibe di l' SLLW.
Antolodjeye di ses scrijhaedjes sol waibe SLLW (e Feller)

Sourdants

↑ Anne Jacquemin, « Le wallon et le théâtre perdent Victor George, de Bois-et-Borsu », so L'Avenir, li 4 di decimbe 2024.
↑ Guy Belleflamme, conferince e walon dinêye å Coirneu a Hu, li 20 di nôvimbe 2001, adjinçnêye pa Jean-Pierre Dumont, racourti eplaidî divins: Walo plus gazete, l° 11, ivier 2001.
↑ Jean Lechanteur La poésie wallonne au XXe siècle, in La Wallonie, le pays et les hommes, Lettres, arts, culture, tome IV, de 1918 à nos jours. La Renaissance du livre, Bruxelles, 1979.

[1] Anne Jacquemin, « Le wallon et le théâtre perdent Victor George, de Bois-et-Borsu », so L'Avenir, li 4 di decimbe 2024.

[2] Guy Belleflamme, conferince e walon dinêye å Coirneu a Hu, li 20 di nôvimbe 2001, adjinçnêye pa Jean-Pierre Dumont, racourti eplaidî divins: Walo plus gazete, l° 11, ivier 2001.

[3] Jean Lechanteur La poésie wallonne au XXe siècle, in La Wallonie, le pays et les hommes, Lettres, arts, culture, tome IV, de 1918 à nos jours. La Renaissance du livre, Bruxelles, 1979.

[1]

[2]

[3]