Lidje (veye)

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « Lidje », loukîz cial.

Li veye di Lidje (e walon, on prononce erîlêymint /liːʧ/ Lîtch sicrît Lîdje e sistinme Feller; e francès, Liége disk' e 1946, pu Liège), sipotêye li Bolante Cité, c' est èn ancyin ptit ban del Walonreye, rebané avou ds ôtes pitits bans po fé l' Grande Lidje.

Åres del veye di Lidje

Mwaissès dnêyes

• Limero del posse: 4000 (hintche erive, nén candjî) eyet 4020 (droete erive)
• limero diyalectolodjike: L 1
• Ime: Valeureux Liégeois

Essegne di Lidje

L' essegne riprezinte, e djaene so rodje, li peron, simbole des libertés del veye, avou les letes L et G a hintche et droete do peron, pa dzo i gn a cwate medayes riçûtes al guere di 1914-1918, et l' croes d' guere pol deujhinme, avou des påmes.

Sacwants coulots, rowes et ponts d' Lidje

• Cronmouze
• Djudla Mouze
• Måssirouwale
• Foû-Tchestea
• Li Bate
• Li Çtadele
• Piereuse
• Pont ds Åtches
• Sclessin (divant 1977, so Ougrêye)
• al Vå-Bnoete (al vâ-m'neûte, fr. Val Benoit)

Monumints

li Torè

on plake-tot-seu del soce di studiants Régionale Liégeoise de Namur, ki rprind l' simbole do Peron et l' simbole do Torè

Onk des simboles del veye di Lidje, foiravant po les studiants, c' est l' Torè. Si vraiy no, e francès, c' est Le Dompteur de taureau ; c' est ene posteure d' èn ome miernou et d' on torea. Tos ls ans, al « Sint-Torè », å moes d' mås, les studiants fwaiynut l' fiesse et metnut les roustons do torea e coleur.

Tuzance walone

Li pus grande bibioteke di lives e walon s' trouve a Lidje, å Muzêye do Vicaedje des Walons. I gn a eto on teyåte e walon, Li Triyanon.

E 1927, li veye di Lidje a metou so pî on pris po les scrijheus e walon. A cmincî di 1977, li pris est rmetou pal rebanêye comene di Lidje.

Sacwants soces di waloneus a Lidje :

• Li Société liégeoise de littérature wallonne (l' ancyinne modêye del Société de langue et de littérature wallonnes) (1856-)
• Li Cåvea lidjwès (1872-)
• Les Oteurs walons (1897-1972)

Li walon d' après Lidje

• Ciddé, vos ploz schoûter èn eredjistrumint del fåve do vî vî tins «Li bijhe et l' solea» ratournêye pa Anne Delporte avou l' accint d' après Lidje pol Djåzant atlasse éndjolike des lingaedjes di France et d' avår la.
• Ôte ratournaedje pa on noûcåzeu ki dmeure après la

Hårdêye difoûtrinne

• Bénvnowe a Lidje ! (pådje e walon pol tourisse del veye di Lidje