Pitit d' mon les matantes (roman)

Pitit d' mon les matantes, c' est on roman e walon da Djôzef Calozet.

Coviete del prumire edicion

Eplaidaedjes

Li roman a d’ aboird rexhou dins Le Guetteur wallon, boket pa boket inte 1926 e 1929. Adonpwis, il a stî eplaidî e 1929 pa Calozet lu-minme, avou on dessén sol coviete. Gn a yeu ene deujhinme edicion.

Pu, il a rvudî come 3inme edicion avou des comintaires da Jean Haust e 1946 (Coleccion "Nos dialectes", lº 7). Cisse-lale a-st eto on ratournaedje e francès da Edgard Renard (padzo tchaeke pâdje).

Les esplikêyes Haust so les målåjheys mots fôrmêynut on motlî ki, avou les ôtes des 3 ôtes romans do minme sicrijheu est rprins come limeros S112 dins l' djivêye des motîs do walon).

Racourti

C' est l' istwere da "Pitit", on ptit mwinre ome ki n' esteut nén la cwand on-z a fwait les pårts. Dabôrd, les djonneas do viyaedje les fjhèt totes po lyi fé aveur peu. Come si moussî e rivnåds avou des blancs lénçoûs cwand Pitit va po mete l' aiwe so s' pré, on djoû a meynute.

Tcheriaedje do roman

Li roman est scrît cronolodjicmint. Al fén, les parints da Pitit morèt, et c' est troes viyès comeres do viyaedje, les "matantes" kel vont nouri et bouwer. Did la, si spot : "Pitit d' mon les matantes", ki dvént l' tite do roman.

Come dins les ôtes romans da Calozet, on maxhe des racontaedjes di roman avou des esplikêyes di viyès uzances.

Corwaitaedje

Li persounaedje di "Pitit" rishonne li ci do "Ptit Bert" do rlomé roman da Auguste Laloux.

Passaedje

Après messe, li semdi, cwand les clotches sont rivnowes, les racteus evont tertos eshonne dins totes les måjhons e ramassant voci kékes sôs, vola deus oûs k' i metèt dins on tchena.

C' est l' Rossea kel poite (c' est lu l' pus foirt), ca il ont peu des shabotîs ki, po les fé avezer, corèt foû del barake come po po sayî d' elzî prinde leus oûs. Cwand il ont fwait l' toû do viyaedje, il evont bén lon e Grand Pré po-z aler pårti. Les pus ptits ont deus oûs et troes sôs. Les pus grands troes oûs et cénk sôs. Et les mwaisses wårdèt, come di djusse, li grosse pårt por zels.

Cwand Pitit a rconté ses sôs, i nd aveut onk moens ki ls ôtes.

- "Et pocwè k' on m' a ritnou on sô, mi ?", dit-st i e s' avançant dlé les mwaisses.

- "Paski t' as arivé on côp après ls ôtes." ki l' Rossea lyi respond.

- "T' est on minteu. Tolmonde sait bén k' i gn a pont d' fiyate a twè, laid Rossea voleu !

- "Di l' co on côp, si t' as d' l' åme !" dit-st i Napoleyon e ployant s' droet bresse dizo s' minton come po mancî Pitit; "dji t' sitin dins l' bî, fi d' sorcire !"