Penitince e scole
(Redjiblé di Penitince a scole)
Ene penitince a scole, c' est ene penitince k' on dene ås scolîs k' on fwait ene biestreye.
Sôres di penitinces a scole
candjîEl Walonreye sol comince do 20inme sieke
candjîPenitinces fizikes
candjî- li vedje
- li plake : plake di cur ou d’ bwès ki les mwaisses avént po bouxhî so les påmes des mwins des cis k’ i vlént pûni. Cisse penitince la egzistéve dins totes les scoles do tins k’ ele fijhént pårteye des moustîs avou les cours dinés pås moennes. Elle est lomêye e francès : férule.
- li bouxhaedje avou ene rîle : les mwaisses prindént ene plate regue po bouxhî so l’ plat des mwins. Ça fjheut bråmint do brut mins ça n’ fijheut nén foirt må. Les pus metchants des mwaisses bouxhént sol dos del mwin, et les « crapuleus » bouxhént sol dos del mwin avou ene cwårêye regue.
- Metaedje dins l’ cwén, c’ esteut co ene djinteye penitince.
- Saetchaedje des efants pås orayes ou bén pås tchveas ådzeu d’ l’ oraye. Oudonbén bouxhî avou ene cwårêye regue so les orayes (mins on pout finde li tinroxh).
- Fé mete les efants a djnos, so l' estråde. Pus foirt : lzès fé mete a djnos so ene cwårêye regue. Co pus foirt, les oblidjî a tni leus bresses e croes. Co bråmint pus foirt : mete on gros live so tchaeke des mwins e croes. Dabôrd, l' efant pleut esse a djno so l’ estråde avou ene cwårêye regue ådzo des djnos, avou les bresses e croes et on gros live so tchaeke mwin.[1]
Ricopiaedjes
candjî- Sicrijhaedje di royes : faleut scrire cint côps «Je dois me taire en classe» (dji m' doe taire dins l' sicole); «Je ne peux pas parler wallon» (dji n' pou nén djåzer walon); «Je dois arriver a l' heure» (dji doe ariver a l' eure); «Je dois faire mon devoir» (dji doe fé mes dvwers); «Je dois me laver les oreilles et le cou» (dji m' doe laver mes orayes et mi hatrea; «Je ne dois pas lancer des boules de neige» (dji n' pou nén hiner des warokeas d' nive); «Je ne dois pas embêter les filles de l'école des Sœurs» (dji n' pou nén tijhner les båsheles del sicole des macherseurs).
Penitinces moråles
candjîPo lûter disconte do cåzaedje do walon, on dene on noer boton (penitince) ås scolîs ki djåznut walon, et sel divèt i rpasser a èn ôte k' il ont oyou djåzer walon eto.
E l' Inglutere
candjî- li scoreye k' esteut pindowe addé l’ tåvlea. On-z aveut droet a ostant d’ côps pa fåte. C’ esteut bén specifyî dins ene lisse ki pindeut a costé del sicoreye.
El France ey e l' Almagne
candjî- li "bounete d' ågne" k' on dnéve ås cis ki respondént må. Vos l' veyoz sol dessén å dzeu.
Å Marok
candjîLi penitince lomêye felaka : bouxhî so les pîs d' on scolî k' est tnou astok pa on pus grand, avou on baston.
Lwès so les penitinces a scole
candjîEl Beldjike, li plake a dvou esse disfindowe diviè 1930.
Sourdants
candjî- ↑ E. Pècheur; Les penitinces a scole, Li Rantoele l° 43, waeyén-tins 2007.