Ayåbe
(Redjiblé di Oyåbe)
Les ayåbes aschoûtez lu[1] ou doyåbes ou åsses ou agrele, c' est des åbes do djinre Acer.
Les ayåbes sont diferins des plaenes, mågré ki sacwants doyåbes si lomnut eto "plaene".
Les ayåbes intrèt dins sacwants nos d' plaeces del Walonreye : doyåbe (toponimeye).
Discrijhaedje
candjîLes foyes sont cotaeyeyes e 5 bokets.
Il ont des dobès grinnes avou deux aiyetes. On dit k' ele sont «come des elicopteres»
Spårdaedje djeyografike
candjîEnd a bråmint des sôres, mins tertotes dins li dmeye-bole bijhrece ezès payis timperés.
Adire inte les ayåbes del Walonreye
candjî- ayåbe des tchamps ou doyåbe des tchamps ou bwès d' poye (Acer campestris). C' est purade on grand bouxhon k' a des foyes pus ptites ki les deus ôtes; c' est lu k' on prindeut voltî po mete dins les poyîs paski ses coxhes ni sont nén bén rondes. I vént tocosté.
- ayåbe fås-plaene (Acer pseudoplatanus). C' est on grand åbe, ki dene do bwès d' lutreye. I vént tocosté.
- ayåbe plaene ou plaene ordinaire (Acer platanoides) lomé insi pask' i rshonne å plaene des veyes pa lès foyes, mins li platane a des fruts a môde di ptitès boles. On l' lome eto ou bwès d' cok. C' est on grand åbe, ki dene do bwès d' lutreye, meyeu ki l' ci di dvant (fås-plaene), pask' i crexhe mia so ene meyeuse tere. I vént purade so castinne.[2]
- Foyes
-
bwès d' poye (campestre)
-
fås-plaene (pseudoplatanus)
-
plaene (platanoides)
- Fruts
-
bwès d' poye (campestre)
-
fås-plaene (pseudoplatanus)
-
plaene (platanoides)
Sourdants
candjî- ↑ avou l' årtike pårtixhrê «d' l' »
- ↑ Willy Marchal, emile a Lucyin Mahin, 16 di may 2014