Marluzene[1], c' est ene fêye (bele macrale) ki rexhe on côp l' an, li nute del Sint-Djhan foû d' l' Aiwe di Bok.

Spårdaedje del fåve

Les shijh nutes di dvant, on l' ôt tchanter ene tchanson foirt disbelixhante.

Ci floriconte la, c' est ene modêye walone rascodowe pa Anatole Marchal d' ene fåve do vî vî tins sipårdowe e l' France, e l' Grande Dutcheye, e l' Almagne, e l' Swisse ey e l' Eslovakeye.

Modêye di Spontin

candjî

Marluzene, c' est l' feye do prumî signeur di Spontin, k' a toumé roede bleuwe sote d' on fi d' cinsî. Lu , i l' veyeut voltî eto mins i sinteut bén ki leu-z amour aléve amoenner bråmint des rascråwes.

Marluzene s' a leyî dcweli et l' dierin djoû, elle a toumé dins l' Bok. Mins elle a stî rascodowe pal royinne des Macrales.

Li djonne ome ki n' a måy veyou voltî, ki djondreut s' rôbe cwand ele rexhe al Sint-Djhan, åreut on trezôr.[2]

Modêye del Grande Dutchêye

candjî
 
posteure e Lussimbork dilé l' Alzete

Marluzene esteut l' båshele do rwè di Scôsse , ki l' mame esteut ene macrale. Si pa les tchessa evoye, leye et ses troes sours, et ele si vnît rascoyî dins on trô d' rotche, metou å maxhaedje di l' aiwe di Petrusse et di l' Alzete.

Sol rotche do Bok, la-djondant, gn aveut on tchestea ki touméve e blesse. Li tchesturlin, Sigfrwè, coixhî pa on singlé fourit médyî pa Marluzene et ses sours. Et s' amouraxhî del comere. Cisse-ciale vola bén maryî l' duk, mins s' meta-t ele des kesse et des messes: «Djurez m', binamé ome ki sol tins des anêyes ki nos pasrans nos deus, vos n' cwirroz måy a m' vs vey li semdi et a savou cwè rapoirt a çou ki dj' fwai ci djoû la.»

Li duk prometa.

Li cope fourit ureus et ava toplin des cårpeas.

Mins, 25 ans après, on semdi k' il esteut sô, Sigfrwè moussa dins l' tchambe di s' feme. Il ourit a schipe li tins d' vey, leye et ses troes sours, k' avént on coir avou ene cawe di sierpint.

A ç' moumint la, li tchestea tot etir moussa e tere et essevlixha l' Duk.[3]

E Hinnot

candjî

E l' bijhe do Hinnot, les marluzenes, c' est des crodjambotes ki shoflèt dizo l' ouxh u divins li tchminêye. On manceye les efants ki n' schoûtnut nén insi : «Les marluzenes vos vont vni haper».[4]

Dins les årmureyes

candjî

On vout ki les årmureyes del Grande Dutcheye, et del Province do Lussimbork (Beldjike) åyénxhe sovnance do floriconte di Marluzene. Li rodje liyon provénreut di Scôsse. Li roylaedje gris årdjinté et bleu sereut l' essegne des aneas del cawe di sierpint da Marluzene.[5]

Ele est bén rprezintêye dins les årmureyes d' Isen (veye d' Almagne, e l' Bavire), Zusamaltheim (comene do Payis Chwåbe, todi e l' Almagne), eyet di Dunajov (Slovakeye).

Sourdants

candjî
 
Commons
I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou l floriconte di Marluzene .
  1. sorlon «les marluzines u marluzennes» cogne rascodowe pa Albert Doppagne. (Anatole Marchal wåde li scrijhaedje francès Mélusine. On rtént purade li cogne tipicmint walone avou on ristitchî R ey avou l' cawete -ene. Li cogne avou R si rtrouve eto e l' Tchampagne (Merluisaine), dins les Vôdjes (Merlusse), ey e l' Coisse d' ôr (dipårtumint del France) (Mère Lousine).
  2. Anatole Marchal Li dierinne shijhe, pp. 87-99.
  3. Walonreye, tere di ledjindes, pp. 45-52, Noer Dessén, 1998, ISBN 2-87351-028-5; tecses e walon di På-Hinri Thomsin.
  4. Esprits et génies du terroir, p. 87.
  5. (fr) «Walonreye, tere di ledjindes» come ådzeu, p. 45-46.