Hape-vint

On hape-vint, ou ene olyinne (u, dit ene miete po rire, tournikete å corant), c' est on hôt montant avou des pales ki tournèt a l' air et produre di l' electrike.

turbine di Darrieus en H

Les hape-vint ni sont k' on diswalpaedje des moléns a vint et des tourniketes a l' aiwe.

Ene astalåcion di sacwants hape-vint metous onk dilé l' ôte si lome on zonigne d' olyinnes.

On hape-vint ni pout esse metou en alaedje ki la k' gn a del grande air tote l' anêye, come sol boird del mer, so des grandès platès stårêyes u so les cresses.

Fonccionmint d' on hape-vint

Video olyinne

Gn a sacwants sôres di hape-vint, a moyoû astampé, u a moyoû coûtchî.

Les pus vîs modeles avént des boesses ås vitesses; c' esteut po fé tournere leu dinamo todi al minme vitesse. Adon, li rowe diveut tourner tot on toû po fé do corant.

Asteure, gn a des djeneratrices tot åtoû del rowe ås aiyetes; ça fwait k' ça prodût do corant a tchaeke pitit mouvmint.

On hape-vint, asteure, c' est on nouzome astalaedje. Les trôs dins tere fijhèt 17 metes di lådje; li tour est 100 metes hôtes; les pales ont 45 metes.

Pîces d' on hape-vint

li naçale eyet l' nez

Convoye po-z amoenner les pîces

Djivêye des pîces

On hape-vint del sôre "Vestas" come a Bive est fwait di :

• on montant u pî u mastea, 100 metes hôt, fwait di cwate nouzomes buzes

po-z î rashir :

• li naçale, avou tot l' mecanisse a fé l' corant

k' on lyi agritche, sol divant

• li nez

po-z î stitchî :

• les pales.

Discrijhaedje del naçale

Li naçale peze 35 tones. Elle est 10 metes longue – sins l' nez ki poite les pales –, 3 metes lådje et 4 metes hôte. C' est pus grosse k' on contneu d' camion ki, lu, fwait 10-12 metes long, 2,50 m. lådje et 2 metes hôt.

C' est dins l' naçale k' on trouve li rotor ki les pales fijhèt tourner, li boesse di vitesses – ki monte li nombe du toûs po k' li djeneratrice soeye a minme di produre do corant–, lu materiel di rafroedixhmint, l' apareyaedje electronike di comande et, dins l' nez, lu mecanisse ki doet apwairyî l' angue d' atake des pales al vitesse et al foice do vint.

Astalaedje d' on hape-vint

Apoirtaedje pa camion

Po les pales, les camions divèt aveur deus rmorkes indepindantes, po poleur tourner dins les catoûs.

Soûmint

Fiermints

Betonaedje

Po cmincî, i fåt terassî ene boune dijhinne d' åres. Li grosse mitan serè epirêye po-z î mete les pîces di l' olyinne.

I fåt eto del plaece po les growes, avou leu plantchî d' poutreles, po les mete bén d' livea et d' assene.

L' ôte boket do terén, å mitan, va siervi a fé les fondåcions, on trô 20 metes lådje et 3-4 metes fond, po-z ariver so l' rotche.

Des ferayeus amoennèt des camionêyes di fiermints (fiers a beton).

Po cmincî, i fåt fé ene fine simele du beton, po-z araezer l' fond des trôs. In côp l' beton setchi, on markêye al coleur li rond do ferayaedje ey ataker a-z arindjî et loyî lus fiermints. Po-z è fé, al fén, on rond assimblaedje, bén 3 metes hôt, pu aler e rastroetixhant disk' å mitan, co 2 ptits metes pus hôt.

Dins l' mitan do dzeu do fiermintaedje, on-z adjincî, bin sgur, on ceke di fonte 10 cintimetes supès et 6 metes lådje, metou insi 3-4 metes hôt. Ci ceke la va esse riloyî å beton et c' est sor lu ki l' montant di l' olyinne si va vni aloyî.

In côp l' ferayaedje e s' plaece, on stampe des takes talintoû. Ces takes la sont rceclêyes avou 3 cåbes et on racagnak po les tinde bén foirt.

Dins ene sifwaite assene, gn a bén 70 tones di fier.

Adon, on cole li beton, ene buzougne ki s' doet fé d' on plin côp, po tote li masse di beton prinde d' on côp, çou ki waerantixhrè li sgurté do pî.

Montaedje

Pî

Avou ene prumire growes, on va stamper onk dizeu l' ôte les deus prumîs bokets do montant, çou ki fwait ddja 50 metes hôt. C' est la k' i gn a on rodje anea, po k' on voeye li pî did lon.

Pu adon, i gn è vént ene deujhinme growe ki va monter l' restant do pî di nosse tournicreye, disk' a 100 metes hôt. Cisse-ciale fwait bin 60-70 metes. Ele si va elver disk' a tote droete a costé del prumire mitan do pî.

On côp stampêye, i faleut co, e s' aspoyant so les verins idrolikes, fé crexhe li growe, bén pus hôt k' les 100 metes, por leye poleur mete e plaece li naçale et les pales.

Naçale

Po monter l' naçale, il l' fåt pinde avou des teribès tchinnes a on tchessi, po l' mintni e-n ekilibe cwand on l' va prezinter å dzeu do montant. Et li vni pôzer djusse e s' plaece, å milimete près.

Pales

Les pales si montèt ene d' on côp. On lz ataetche a en ôte tchessi k' est fwait po. Li pale est sotnowe e-n ekilibe djondant l' montant. C' est ene cingue tournêye 2 côps did tåtoû ki l' abride djusse a plaece, po l' poleur bolner d' åddins. Å dbout del pale, on pind deus coides ki deus omes dimorés al tere maneuvrèt po-z l' fé bodjî ene miete, s' il astchait, po l' acrotchî les pales å nez do rotor. Po ça, i fåt ki l' rotor k' est dins l' nez, eyet l' pale k' on-z î tchôke soeyexhe sol minme plan po lzès raloyî d' adrame.

Come di djusse, po ciste operåcion la, li nez del naçale doet esse astoké, et l' plaece ki va rçure li pale esse bén a l' verticale. Pu, cwand l' pale est e plaece, i l' bolnèt. I fåt bén 100 boulons po k' ça tegne bon. Et nén des ptits.

Po distaetchî l' tchessi ki tneut la pale, c' est èn ome k' esteut dins l' naçale, ki monte al copete et-z aler låtchî les elingues di suspindaedje. L' ome gripe sol nacele, avancî disk' a dlé l' pale, et disgritchî li mosketon ki rloye les cingues di suspindaedje. Adonpwis, li growe ricoule li tchessi disk' å dbout del pale, et li rdischinde a tere.

Hårdêye difoûtrinne

• Rapoirtaedje so les olyinnes (les cenes di Bive, esplikêyes da Louis Baijot, so Youtube).
• Les_olyinnes_du_Bive (li minme zônigne, veyou pa Mady Dorchymont)