Hårkea
On hårkea (on dit eto : gorea, lamea, coube), c' est on travayî bwès, on bon mete long, k' on poite so les spales, dizo l' hanete, et k' gn a deus saeyeas u deus djusses ki pindèt après, so les deus costés do poirteu (del poirteuse).
Li poirtaedje di saeyeas pindant padvant et padrî l' poirteu(se) si fwait avou ene coube (bråmint pus longue ki l' hårkea).
Uzaedjes candjî
On l' eployive po nd aler moenner l' laecea al laitreye, u po aler cweru ene voye d' aiwe (deus saeyeas d' aiwe) al fontinne.
L' usteye esteut vindowe dins tos les gros botikes di viyaedje.
Istwere candjî
Li hårkea esteut bén cnoxhou divinltins, come mwaisse sistinme di poirtaedje po les vindeuses di lacea.
Il a disparexhou cand on-z a yeu ptchî les ptitès tcheretes et les djusses ki cloyént, po poiter l' laecea al laitreye (di 1930 a 1950).
Les alomåcions do hårkea candjî
e walon candjî
Å 20inme sieke, li mot «hårkea» (hårkê, hârkê) esteut eployî so tot l' payis d' Lidje, avou Hu et les viyaedjes djondant del province di Nameur.
Li mot «gorea» esteut d' uzaedje sol walon do Mitan (goria) ey el Basse Årdene , (gorê).
A pårti d' Åjhô viè l' walon do Coûtchant, c' esteut l' mot «coube» k' esteut l' pus cnoxhou.
e francès candjî
Li mot francès n' est nén dins les motîs corants.
Louwis Rmåke, k' a studyî les lomaedjes e walon, li houke «porte-seaux». C' est ç' mot la k' i gn a dins l' l' Motî d' Cînè et l' ci d' Bastogne.
Les botikîs k' el divént cmander ås comis-voyaedjeus ki cåzént francès, djåzént sovint di "palange", mins ci mot la s' rapoite a ene longue pîce di bwès k' on poite di padvant a padrî, so ene sipale.
Jean Wisimus, dins l' motî d' Vervî, ratoûne "hårkê" pa "gorges". C' est ç' mot å singulî (gorge) ki Simon Stasse riprind dins s' motî, avou «joug».
Philippe Maudoux, dins ene des dierinnès rexhowes di Walo + gazete, li loma «jouguet».
Li hårkea dins les belès letes e walon candjî
Li mot a stî cnoxhou lon et lådje a cåze d' een tchansou da Georges Ista, so ene muzike da Pierre an Damme.
Les paroles sont so l' Aberteke.
Alére candjî
L. Remacle, Le nom du porte-seaux en Wallonie
