Forboutaedje
Li forboutaedje u boutaedje-foû, c' est l' rexhowe do ro, del matrice u do rectom foû del nateure u di l' anusse.
Po les djins ki s' forboutèt, on dit eto "dischinte d' organe".
Po les vatches et les berbis, ça pout esse li ro, udonbén li velire.
Forboutaedje del velire
candjîås vatches
candjî- Loukîz a : «Forboutaedje del velire ås vatches»
Li forboutaedje del velire, c' est ene rascråwe k' avént ås vatches ey ås berbis djusse après l' velaedje (l' agnlaedje).
Li velire si rtoûne pår, come on want.
Ça arive cobén cwand li biesse ni sait netyî, et presser timpesse, et s' forbouter. Adon, li netieure est dmorêye après l' velire. Mins gn a bråmint des côps ki l' biesse est bén purêye.
ås berbis
candjî-
avou l' agnea ki vént di skepyî
-
avou l' pureure dimorêye après
-
avou l' velire pår mannete après 12 eures
-
rinetieye, divant del ribôrer dvins
Mostraedje do ro
candjîLi forboutaedje del velire est diferin do mostraedje do ro, k' arive divant l' velaedje.
C' est li paroe do ro ki vént båker al nateure, å cmince cwand l' vatche est coûtcheye.
Pus ki l' vatche asmete, pus ki l' ro va rexhe lon.
S' i n' rinteure pus, i gn è pout aveur do grangrin, çou ki va condåner l' mere, minme si on schape li vea.
Mins, å pus sovint, li velaedje serè sovint sins rascråwe, on côp ki l' passaedje s' a fwait.
Li vatche k' a mostré l' ro ene anêye li rmosterrè co pus foirt l' anêye d' après. Ça fwait k' el våt mî vinde come monse.
Forboutaedje do rectom ås tchvås
candjîLes polins et les moulets si forboutnut l' rectom. Li pårteye ki vént foû, ci n' est ki l' fene pea do coron do boyea, et on gros spès udinme padzo.
On pout crinner ou råyî evoye les boket vnous foû., veyanmint k' i gn a nol organe ni grosse voenne. Adonpwis, rakeude l' anusse a môde di boûsse.
-
a on moulet
-
a on polin
-
udinme dizo l' fene pea
-
bokets di forboutêyès tchås