Tchitchoûle

Les tchitchoûles (prononcî eto tchètou, tchitoûle, tchitoule), c' est des sôres di ridjetantès plantes ki vnèt dins les fagnes, aprume la k' gn a des troufires.

Ene waide ås tchitchoûles, e l' Inglutere

Ele ridjetèt tos ls ans, et les tinrès djetes si lomnut des nålîs. Ele "tchitchèt" foû do wazon des troufires, come des aspedjes.

No e sincieus latén : Eriophorum spp

Famile : ciperacêyes

Biyonaxhes

Li tchitchoûle come essegne d' on viyaedje d' Almagne

Dins les frexhès plaeces ezès montinnes (come les fagnes), ezès seurès teres, dins les troufires.

On lzès trouve di l' Artike a l' Urope coûtchantrece.

C' est l' plante ki sieve d' essegne ås Fagnårds walons. Mins eto dins des ôtès coines come e l' Almagne.

Eployaedje

C' est ene boune waide po les ciers et les tchivroûs.

On l' pout wårder souwêye tote l' anêye et fé des dokets po gårni les måjhones.

Tchitchoûles del Walonreye

Simpe et dobe tchitchoûle

Li simpe tchitchoûle (Eriophorum vaginatum), ki n' a k' on plouma so tchaeke montant, et k' est bråmint codowe å moes d' may po fé des setch dokets.

Les dobès tchitchoûles, k’ ont deus troes u cwate ploumas sol dibout di tchaeke bodje. Ele sont pus tårdowes ki l’ simpe tchitchoûle, et flori disk’ å moes d’ djun.

Di cesse-lales, n a, el Walonreye :

• li tchitchoûle ås stroetès foyes (Eriophorum angustifolium)
• li tchitchoûle ås lådjès foyes (Eriophorum latifolium)
• li greye tchitchoûle (Eriophorum gracile)