Djeu d' cråwe
Li djeu d' cråwe[1] u djeu d' croche[2], c' est on djeu ki s' djowe avou ene pitite longowe bale di bwès, lomêye djete, k' i fåt bouxhî dsu avou ene cråwe u croche, pol sititchî dins l' hier (plantchete avou on trô) avou l' moens di bouxhaedjes possibe.
C' est cåzu l' minme djeu ki l' gof.
Motlî candjî
Djouwer å djeu d' cråwe si dit «cråwer» u «crocher»; li djouweu s' lome on «cråweu» u «crocheu».
Ene pårtêye si lome ene «herlêye».
Riprinde alinne å mitan d' ene pårteye si dit "fé ene trêwe".
Vicansté candjî
Li djeu s' djouwéve aprume el Flande, dins l' Nôr del France, e Hinnot ey el Normandeye.
I s' djouwéve eto dins l' payis d' Lidje divinltins, poy k' il a lai do motlî tipike:
- hiêr, adv. : t. du jeu de crosse, au but. Foû hiêr, hors de l’enceinte, hors de la bonne voie, de travers, hors de l’ordinaire. Li boule èst hiêr, la boule est au but.
- trô-bourlouf´, n. m. invar. : Sorte de jeu de crosse.
- ziyète, n. f. : Palet utilisé au jeu de crosse.[3]
Usteyes candjî
Li cråwe u croche, c' est l' baston po bouxhî.
Li djete, c' est ene longowe bale di bos, d' a pô près 100 grames.
-
croches -
djetes
Dins les lingaedjes walon et picård candjî
e walon candjî
Li djeu d' cråwe a leyî des ratourneures e walon:
- droet come ene cråwe: (tot s' fotant) cron
- tourner a cråwe tourner må, tourner a rén.
- djambes a cråwes: des toirdowès djambes[4]
Eto so les aschates walon-picård
- tourner a fut d' croche (tournéy à fut d'croche): tourner må, tourner a rén (paski l' cråwe esteut pus fene so li dbout).[5]
e picård candjî
Et foiravant e picård:
- laicher 'ch cholette vins l'âye (laicher 'l cholète vins l'âye): abandner çou k' on aveut e-n ouve; leyî ouve.[6]
- a-n ein cop d' cholette (a-n-in cop d' cholète): a ene ascoxheye, a ene pixheye, a on côp d' fizik (pitite distance)
- avoir chés ieus comme dés cholettes (avwår dés-ieus come dés cholètes): awè des gros ouys d' awè tchoûlé u d' awè riboté l' djoû di dvant.
- faire dés cholettes (fére dés cholètes): begyî
- avoir éch cholette in belle (avwår èl cholète in bèle): aveur tot çki fåt po-z adiercî s' côp.[7]
