Cwåré madjike
On cwåré madjike, c' est des letes sicrîtes e cwåré.
Li pus cnoxhou, c' est l' cwåré madjike SATOR.
Cwåré madjike SATOR
candjîLi cwåré madjike SATOR est fwait di 5 mots di 5 letes, metowes e cwåré, et ki s' plèt lére dins tos les sinses. Ele sont rprezintêyes dins ç' tåvlea ci et fôrmèt les mots shuvants : SATOR - AREPO – TENET – OPERA – ROTAS (li semeu Arepo tént l’ cawe di l’ eraire):
S A T O R |
A R E P O |
T E N E T |
O P E R A |
R O T A S |
On rlevrè :
- Ki ça s' pout lére di hintche a droete, e cminçant pa dzeu a hintche
- Ki ça s' pout lére di droete a hintche e cminçant pa dzo a droete.
- Ki ça s' pout lére e dschindant e cminçant a hintche.
- Ki ça s' pout lére e rmontant e cminçant a droete.
- K' i n a todi ene cossoune après ene voyale, pu l' contråve.
Ôte cwåré madjike
candjîAvou les 25 letes, on pout scrire 2 côps PATER NOSTER et i dmeure co A et O (par α et ω), ki rprezintèt l' Crisse dins l' Apocalipe.
Li pus vî cwåré madjike SATOR a stî discovrou e l' Abissineye. On dit ki c' ere on sene di rconoxhance des prumîs Crustins.
Li cwåré madjike di Nayômé provént d' ene foirt viye tchapele do viyaedje, k' a stî dbrôlêye. Les djins do viyaedje ont stî ramasser les viyès pires del tchapele, sovint gravêyes, et s' è siervi po fé leus måjhons. On-z è voet co kékenes å mitan des meurs.