Bedots

Les bedots u ovrins u motons u blankès biesses, c' est on no po djåzer d' ene aclevåve biesse, on roemiant k' on lome sincieuzmint Ovis aries.

On bea crås bedot el Walonreye (dandjreus on croejhmint Sufok)

Les motons sont-st aclevés po leu linne, et leu tchå, rålmint po leu laecea.

Sincieus no d' l' indje : Ovis aries

Motlî

Dns l' lingaedje corant, l' indje "Ovis aries" a on diferin no, sorlon si ådje eyet si seke :

• "berbis" po les frumeles k' ont ddja agnlé.
• "berå" u "bazin" u "bassî" po les måyes ki plèt siervi.
• "oviete" u "bedêye" po les frumeles ki vont divni des berbis (di 6 moes disk' å prumî agnlaedje). Les måyes del minme ådje sont lomés les "antneas".
• "agnea" po les djonnes nén co spanis. S' i gn a deus, on dit d' tchaeke ene "djermale". Cwand i sont pus grands, u s' i gn a d' totes les ådjes, on dit les "bedots".

Les bedots sont-st aclevés dins des bedjreyes. Li ci et l' cene ki les moennèt paxhe sont lomés bierdjî et biedjresse.

Mopliyaedje

Ene berbis, croejhlêye Lacaune x Demman k' a fwait cwate djonnes (å Marok)

Normåldimint, li berbis va a berå (on dit eto : k' ele basnêye, k' ele berote) on côp l' an, å moumint k' les djoûs kiminçnut a discrexhe. Come les vatches, l' esminçaedje ni deure ki deus sgondes.

Li berbis va cink moes. Ele bedlêye onk, deus u disk' a troes cwate agneas, a l' assulon des raeces. I s' plèt ddja astampé après on cwårt d' eure (c' est des ni-fuyants.

I vont teter troes cwate moes. Come ele n' a k' deus tetes, i fåt nouri les troejhinmes agneas al botaye.

Les ovietes polèt ddja aler a berå a 12-15 moes.

Raeces

• Årdinwès
• Texel : agnlêye tårdowmint (e moes d' måss)
• Suffolk : timprou agnlaedje (e moes d' djanvî)

Aclevaedje des bedots el Walonreye

Berbis e l' Itåleye

Il a bråmint discrexhou å cmince do 20inme sieke, cwans li scole a divnou oblidjeye. Ca c' sesteut sovint les efants k' alént moenner les berbis å tchamps u (pus vî) dins les bwès.

Asteure, c' est purade des ptits avlevaedjes, bråmint come pasmint d' tins. E 2007, gn aveut 50.000 berbis, et 5600 acleveus. Ça fwait des tropeas di moens ki 10 berbis pa berdjî.

Aclevaedje des bedots sol Daegne etire

Mape des payis acleveus d' bedots

Li bedot s' acleve dins bråmint des payis, des froeds payis Iyes Ferowé disk' å setch payis (Afrike bijhrece). I vike eto voltî dins les montinnes.

I n' sait sopoirter les payis tropicås, di cåze del crouweur ki dmeure dins l' linne, et amoenner totes sôres di maladeyes. Mins il î vike cwand minme sacwantès raeces sins linne.

Li bedot dins les rlidjons

Les Djwifs ont ene dujhance di touwer on bedot a Påke. L' uzance a stî rprinjhe pa les crustins (a Påke eto) et pa les Muzulmans fiesse do bedot.

Li moton come amagnî

platnêye di moton ås pronnes

Li tchå d' moton a dipus d' saweur. Mins kécfeye k' i gn ene miete di cråxhe di trop po les diabetikes.

Li bedot come biesse sayrece

cwarmeus disguijhîs e motons po xhiner l' clonaedje å Cwarmea d' Måmdey.

C' est avou on bedot k' on-z a adiercî l' prumî clonaedje di grossès biesses. Li clonêye bedêye fourit lomêye "Dolly".

Hårdêye divintrinne

• Maladeyes des bedots