Atake di Mers-el-Kebir
L' atake di Mers-el-Kebir, c' est ene atake k' i gn a yeu a Mers-el-Kebir dilé Waradinne (Oran).
L' aviyåcion inglesse î a vnou distrure li flote francesse, paski les Francès avént siné ene årmistice avou les Almands, ki markéve å 8inme hagnon :
Li flote francesse serè rashonnêye dins des pôrts k' on dirè po-z î esse dimobilizêye et dzårmêye dizo l' controle des Almands u des Itålyins.[1]
L' atake a stî decidêye pa Winston Churchill. Elle a touwé 1.297 marins francès.
Cåzes di l' atake di Mers-el-Kebir
candjîChurchill aveut peu ki les troes flotes almande, itålyinne et francesse metowes eshonne, alénxhe ataker l' Inglutere. Li 17 di djun, il a dmandé a Pétain, a Weygand a l' amirå Darlan di ramoenner tote li flote francesse dins les pôrts inglès. On lyi aveut respondou ki l' flote ni serè djamåy dinêye ås Almands.
Consecwinces di l' atake
candjîÇa va s' fé ricrester l' Inglutere, k' on dnéve dedja come batowe pås pouxhances di l' "Aessi". Et ça lyi va rinde li mwaistrijhe des mers.[2]
Les Francès, zels, sont disbåtchîs pår. Li 5 di djulete, Petin côpe les "rlåcions diplomatikes" avou l' Inglutere.
Li 9 di djulete, l' assimblêye nåcionåle dene å djenerå Petin li tite di "Chef de l' Etat Français" avou TOS les droets, såf li ci di dclårer l' guere. Li no "republike" n' est pus prononcî. On fwait saveur å prezidint Lebrun k' i n' est pus rén di to. Les ancyins, Paul Reynaud, Edouard Daladier, Georges Mandel, li djenerå Maurice Gamelin, Léon Blum... sont metou el cadje a Chazeron et seront djudjîs. De Gaulle est codåné a moirt. Ça vou dire ki nosse vî marixhå Petin va prinde e mwin li destinêye do payis.[3] C' est li cminçmint do Redjime di Vichy.
Sourdants & pî-notes
candjî- ↑ E. Pècheur, Deus Frés et céncwante sicolîs so les voyes di France.
- ↑ Memweres da Churchill, p. 457, cité pa E. Pècheur, come cial ådzeu.
- ↑ E. Pècheur, come cial ådzeu.