Alambra
tchestea et palå arabe andalous a Gurnåde (Espagne)
L' Alambra aschoûtez lu, c' est on rlomé tchestea d' Gurnåde (e l' Espagne), k' a siervou d' fôrturesse et d' palå ås rwès d' Gurnåde.
Etimolodjeye
candjîLi no provént di l' arabe «الحمرة» , al-Hamra aschoûtez lu, li rodje (fôrturesse), di cåze del rodje coleur di ses pires.
Pårteyes di l' Alambra
candjî- li Poite del Djustice : intrêye do bastimint.
- Li coû ås liyons
- Li såle des ambassadeurs
- Li Tocadôr
Dins les belès-letes e walon
candjîOn ndè djåze long et lådje dins l' roman e walon da Djôzef Mignolet, «Amour a l' Alambra».
- Mins cwè çki Gurnåde sereut sins l' palå di l' Alambra, ancyinne fôrturesse degne des pus beas palås d' l' Inde ki mete come ene corone al montagne k' elle a stî basteye a ses pîs ?
- Del plaece Bibarambla, ki veya s' disrôler les pus schipés tournwès, on s' efonce d' abôrd divins ene ribambele di stroetès rowes, ki rdoxhèt d' botikes, la k' a tote eures do djoû, les djins del veye si pormoennèt. Après, on-z est come pierdous å fond d' ene valêye plantêye di hôts åbes, k' on hopea d' pazeas boirdés d' fontinnes côpèt dvins tos les sinses. Avnous al copete do pazea do mitan, on-z arive a ene cwårêye tour, k' on lome li Poite del Djustice, a cåze do tribunå ki s' î tneut.
- Cwand on-z a yeu passé on lådje colidôr, k' a l' fôme d' on fier di tchvå, on s' trouve so ene plaece, la k' les Arabes ont leyî des pousses d' ene teribe baxheur, ki dnèt l' aiwe li pus claire et l' pus frisse di l' Espagne.
- Å coron d' cisse plaece la, on drouve ene poite tote simpe, et d' on côp, on-z est plonkî e-n èn ôte monde: on-z est å cour do bassin di l' Alambra.
- Li Coû des Liyons est tot djondant, et rén k' do loukî cisse merveye la, l' ome li pus rescoulé dmeure li boke å lådje, et les ouys tot ronds, ewaeré di vey tant d' beatés, tant d' coleurs, tant d' modleures, arindjeyes avou on té djenî.
- Å mitan s' dresse ene fontinne k' a siervou d' sudjet a co meye tchansons. Ses hayons d' albasse rispårdèt djoû et nute des gotes di crustal ki les doze liyons k' el sotnèt ridjetèt ås flots, et l' coû est èn admiråve djårdén d' rôzes, etouré d' årvôs fenmint ovrés, ki rpoizèt so des colones di blanc mårbe.
- Dal Coû des Liyons, on-z intere e l' Coû des Ambassadeurs, k' est vizon vizu del Tour Comresse, ene tour ki boute ses crinnleures pus hôt ki l' fôrturesse et ki plonke a pik disk' å Douro. C' est e l' såle des ambassadeurs ki les rwès d' Gurnåde riçuvént les princes etrindjirs.
- Ciete, on n' såreut tot discrire, ca l' Alambra poleut ahouter cwarante meye omes. Portant, i n a co li Tocadôr dal rinne, on belvedere a plin cir, wice ki les zultanes ki l' tcholeur djinnéve gostént l' påye di l' eure, tot loucant l' paradis ki s' håynéve a leus pîs. I n a co l' djårdén di Lindarinne, avou ses fontinnes, ses ciprès, ses pårtchets d' rôzes et d' djasmén, ses åbes ås citrons et ås orandjes, les bagns di marbe et d' porfire, les colidôrs pavés d' mozayikes, la ki l' djoye et l' amour si dnént tofer radjoû.