Viebe sins djin

On viebe sins djin, c' est on viebe ki n' si codjowe nén ås diferinnès djins (cåzant, atôtchî, riwaitant).

Mwaissès dnêyes

Il est todi eployî come si l' sudjet sereut on rwaitant singulî.

Å pus sovint, il est eployî avou l' prono "i", afeye eto avou l' prono "ça".

Dins des fråzes espontanêyes di djins ki n' avént nén aprins l' francès a scole, on pout trover eto des djerondifs et des infinitifs sins djin.

Kékès egzimpes classikes

Fråzes djeneråles

Il a stî on tins k' on-z aveut l' permis sins egzamin.
Il avize kel voleu n' a nén moussî pa l' ouxh.
I fåt çk' i fåt.
Vos n' åroz k' a mete on coplemint, s' il astchait.
I gn è vneut podecô do waeraxhe vint.
I lyi prind co ene zine.
Cwand i tchôkive dins l' taeye (dins les houyires), i faleut rastoker.
I va! Ça vos va?
Ça va drole, pa côps !
I fwait målåjhey è plaecî ene avou lu.
I fwait åjhey si pormoenner dins ç' pazea la.

Dins les fråzes sol tins k' i fwait

I ploût; la k' i ratake a ploure; il a rploû so les fours.
I vôreut rploure, sabaye ?
I lût les cwate soleas; i lût l' solea des cwate costés.
I brouwene; i mozene.
Il alome; i tone; il a craké après Mierdo.
I nive; i nivtêye; i paytêye.
Il a djalé a pire finde; il a co rdjalé.
Cwand i rlegne, c' est todi k' i disdjale.
I fwait spès; i freut spès ou çk' i s' piedreut.
I fjheut on bea clair di bele.
I n' fwait nén åjhey rôler pa ç' tins la.
I fwait fenant, i fwait brexhlant, i fwait ridant, i fwait glimonant, i fwait soelant; i fjheut ene bonté d' tos les diåles.
I s' acleve des walêyes après Maissin.
Il a do må do ploure.
I n' pout må di rfé bon, avou ces nûlêyes la.

Uzaedjes a pårt

Les fråzes ciddé padzo ont stî oyowes pa Louwis Rmåke di ses pus vîs temoens del Gléjhe.

Djerondifs sins djin

Djerondifs sins djin et cogne pus modiene

Fråze avou on djerondif sins djin	Fråze avou ene fråzlete
Tot plovant, tot fjhant come i fwait, on n' ireut ddja lon	cwand ti voes come i ploût et fé come i fwait, on n' såreut aler lon.
On s' si rwene, paret, tot magnant tos ses fours, et tot tot ndè falant atchter a deus francs.	… et k' i ndè fåt ratchter a deus francs

Infinitifs sins djin

Djerondifs sins djin et cogne pus modiene

Fråze avou èn infinitif sins djin	Fråze avou on codjowa (ou èn ôte viebe)
Li baromete ridschindrè motoit sins fé bê	… sins k' i fwaiye bea
Toltins, ça a stou aveur l' air di fé bea et d' ploure	Toltins ça a stou k' il aveut l' air di fé bea, ey i ploveut.
Dj' a vindou l' vea malåde, po-z esse cwite d' el faleur bouter e trô	… po nel nén dveur bouter e trô
C' esteut todi ene sacwè d' drole di lyi esse vinou on porea so tchaeke mwin e l' minme plaece	… k' i lyi a vnou on porea so tchaeke mwin e l' minme plaece
Dj' inme mî l' tchamp Colete, po fé åjhey î aler	Dj' inme mî l' tchamp Colete ca i fwait åjhey î aler
Dji n' comprind nén ces djins la, lezî aveur arivé çoula, et k' i n' î pinsèt ddja pus.	… k' i lzî a-st arivé çoula, et k' i n' î pinsèt ddja pus

Alére

Ristudiaedje des viebes sins djin ås scoles di Bive