Tchivå d' bwès

Des tchvås d' bwès (on dit eto : des tchvås-godets, on tourniket, on caroussel), c' est on djeu d' dicåce avou des tchvås d' bwès, u des ôtès biesses, ki les efants s' adjokèt dsu, et ki toûne so lu-minme.

On vî modele di tchvås d' bwès

ôte vî modele

Rotaedje

Dinltins, il esteut saetchî d' on tchvå, a môde des manedjes.

Après, cwand gn a yeu l' loumire dins les viyaedjes (1930-1950), ci fourit on moteur electrike.

Å mitan d' on toû, gn aveut ene flotche ki berlondjive å hôt, ådzeu des efants. Li ci ki l' apicive aveut on toû po rén. On djheut adon k' il aveut "fwait rawse".

Discrijhaedje d' on tchvå d' bwès

a Glime e 1909.

Li tchvå d’ bwès esteut divant les finiesses di mi mononke.

Li Toennne, tot l’ monde el conoxheut dins l’ cotoû, pask’ i gn aveut k’ lu, a ç’ momint la, k’ aveut on tchvå d’ bwès. I meteut lodjî si tchvå dilé mononke. C’ esteut ç’ biesse la ki fjheut tourner li tchvå d’ bwès.

Tot l’ tins del fiesse, il esteut elaxhî a ene tchinne. Et po demarer, Toenne li zwebéve avou on côp di scoreye po-z estchessî l’ tourniket. Ci-ci esteut ekipé avou des tchvås d’ bwès di totes les coleurs : des blancs, des pemlés, evnd.

So les tchvås, gn aveut des bêces k’ on s’ pleut ashir a cwate didins.I n aveut ossi des pots, k’ on s’ meteut a cwate didins ossu, k’ on fjheut tourner tant k’ on n’ veyeut pus clair.

Après cénk shijh munutes, tot esteut bin lancî. On-z oveut l' muzike d' ene viole ki Mareye, li feme da Toenne, fijheut tourner al manike. Adon, li clotche aléve, et Toenne saetchive so one plantche k’ esteut elaxheye padrî li tchvå po-z arester l’ caroussel et Mareye ramasséve les cwårs dins ene boûsse di toele.

Daniel Marchal, 1982

Tchanson e walon so les tchvås d' bwès

• Les tchvås da Beaufils (viye tchanson d' Lidje)
• grande fiesse est la] (tecse et tchantaedje da Véronique Roba, walon da Gui Fontinne)