|
[[Categoreye:codjowaedjes|*]]
[[categoreye:lingaedje walon]]
[[Imådje:Delaite_codjowaedjes.jpg|thumb|li tite do papî Delaite el BSLLW di 1882, ki shuveut l' ci da Doutrepont]]
Li '''codjowaedje e walon''' pout bråmint candjî d' ene coine a l' ôte do payis.
Li '''codjowaedje e walon''', c' est l' [[codjowaedje]] apliké å walons coinreces u å [[rfondou walon]].
Les prumîs tåvleas d' codjowaedjes do walon sont-st a trover :
* dins l' [[motî da Rmåke-li-Vî]]
* dins l' croejhete da [[Michiels]]F. Micheels ''Grammaire élémentaire liégeoise'' (1863).
* dins les studias da Delaite[[Georges Doutrepont]] et Doutrepont[[Julien Delaite]] (B.S.L.L.W., 19, 1882).
Li prumire saye di gropaedje des viebes a stî fwaite pa [[Codjowaedjes da Doutrepont|Doutrepont]].
Li [[rifondaedje do walon|rfondaedje]] des codjowas a stî edåmé dins "[[Sacwants atåvlas po l' rashidaedje d' on cmon scrît walon]] da [[Laurent Hendschel]] (1992). Çi-cial a-st atåvlé on sistinme des [[troke da Hendschel|cénk trokes di viebes]].
Il a stî diswalpé påzès tåvleas d' codjowaedjes da [[Stéphane Quertinmont]] (1996).
Li [[codjowoe]] otomatike da [[Pablo Sarachaga]] a stî metou en alaedje e 2003. Po les foirt disrîlés viebes (vini), i rote avou l' [[sistinme des troes bodjes]].
== Li sistinme da Georges Doutrepont ==
=== Istwere ===
Li prumî grand studia so les codjowaedjes nos vént do tuza da Georges Doutrepont, eplaidî so l' tite ''Tableau et théorie de la conjugaison dans le wallon liégeois''.
L' ovraedje rascoda l' medaye d' ôr al 11inme bate di 1890 del [[SLLW]]. Il a stî publiyî e [[BSLLW]] e 1892 (e tome 19, p. 15-215).
=== Pårtixhaedje des viebes ===
Doutrepont pårtixh les viebes e cwate trokes :
* Les deus prumîrès trokes di viebes sont come les sfwaits viebes e francès avou '''''-er''''' (modeles "bouter") et '''''-i''''' (modele "siervi").
* Po les deus trokes d' après, i s' aspoye so des codjowaedjes do latén. Insi, les viebes avou l' cawete '''''-ere''''', li troejhinme troke da Doutrepont respond ås [[codjowaedje voleur|viebes avou -eur å coron d' l' infinitif]] (aveur, poleur, saveur, voleur) avou, e rawete, [[Motî: aporçure|aporçure]] et [[Motî:riçure|riçure]].
=== Rimetaedjes des trokes da Doutrepont ås trokes da Hendschel ===
{| bgcolor="#efefef"
|-
|'''Sôre di viebe'''
|Limero Doutrepont
|Limero Hendschel
|-
|-
|[[codjowaedje bouter|Viebes come bouter]]
|'''1'''
|'''1'''
|-
|-
|[[codjowaedje waitî|Viebes come waitî]]
|'''1'''
|'''2'''
|-
|-
|[[Codjowaedje tcheryî|Viebes come tcheryî]]'''
|'''1'''
|'''3'''
|-
|-
|[[Codjowaedje fini|Viebes come fini]]
|'''2'''
|'''4'''
|-
|-
|[[codjowaedje siervi|Viebes come doirmi]]
|'''2'''
|'''5'''
|-
|-
|[[Codjowaedje voleur|Viebes come poleur]]
|'''3'''
|'''5'''
|-
|-
|[[codjowadje ratinde|Viebes come code]]
|'''4'''
|'''5'''
|-
|}
== Codjowaedjes coinreces ==
| 